Makro Ekonomik Gelişmeler - 27 Eylül 2024

ABD

Tarım Dışı İstihdam

Gerek Fed’in 50 baz puanlık faiz indirim sürecinde istihdam piyasasını odak haline getiren açıklamalar, gerekse sonrasında birçok Fed yetkilisinin istihdam piyasasının daha fazla izlenmesi gerektiği görüşleri, ülkede işgücü piyasasına ilişkin verilerin önemini artırmış durumda. Bu nedenle de hafta içinde açıklanacak istihdam rakamları, özellikle de Cuma günü açıklanacak tarım dışı istihdam değişikliği haftanın önemli başlıklarından biri.

Eylül’de istihdam artışının 140 bin düzeyinde olması bekleniyor. Kısaca istihdam artışının Ağustos ayı seviyelerine yakın seyretme ihtimali ağır basıyor. İstihdam artışı yılın ikinci çeyreği bitişiyle birlikte 150 binin altında kalmaya devam etse de, Temmuz’daki 89 binlik zayıf artış dışında görece istikrarlı bir seyir var. Bu tür artışlar ekonominin sanılandan hızlı yavaşlayabileceği senaryosunu zayıflatabilir.

Ortalama saatlik kazançlar Temmuz’daki zayıf istihdam verisi dışında artış hızını korudu. Ağustos ayında önceki aya göre 0,4% artan ortalama saatlik kazançlar, yıllık bazda 3,8% artmıştı. Piyasa beklentisi Eylül’de kazanç artış hızının aylık 0,3%, yıllık 3,7% düzeyinde oluşacağı yönünde.

Eylül’de işsizlik oranının 4,2% düzeyinde kalması bekleniyor.

ADP Özel Sektör Değişimi

ABD’de Ağustos’ta özel sektör istihdamı 99 bin artışla üç yılın en yavaş artışını göstermişti. Bu da istihdam piyasasında soğumanın hızlandığı endişelerini artırmıştı. Piyasa beklentisi özel sektör istihdamının Eylül’de 123 bin artarak Temmuz seviyelerini yakalayacağı yönünde. Bu her ne kadar yılın ilk yarısındaki ortalamaları yakalamasa da, istihdama yönelik endişeleri zayıflatabilir. Öte yandan iş değiştirenlerin ücretlerindeki değişimi hızı yıllık 7,3% olmuştu. Aynı işe devam edenlerde ise ücret artış hızı 4,8%’de kalmıştı. Bunlar da teori olarak düşüş eğilimi nedeniyle olumlu, ancak hedeflenen enflasyonun üzerinde kalınması nedeniyle yakından takip ettiğimiz başlıklar arasında.

JOLTS İş İlanları

ABD’de toplam iş ilanı sayısı Temmuz ayında 237 bin düşerek 7 milyon 673 bin olmuştu. Bu da üç yılı aşkın sürenin en düşük istihdam talebi olarak karşımıza çıktı. Sağlık ve sosyal yardım ilanları 187 bin gerileyerek bu tabloya liderlik ederken, profesyonel ve işletme hizmetleri ilanları 178 bin artış göstermişti. İlan sayısının gerileme eğiliminin hızı, istihdam piyasasının hızlı soğuduğu endişelerini öne çıkarabilecekken, daha stabil seviyeler veya ilan sayısında artış, bunun tersi algıyı öne çıkarabilir.

ISM İmalat PMI

ISM İmalat PMI Ağustos ayında 47,2 puana yükselse de yılın en hızlı ikinci daralmasını işaret etmişti. Ayrıca toparlanma eğilimi piyasa beklentilerinin altında kalmıştı. Bu da ABD ekonomisinin ivmesine ilişkin soru işaretlerinin artmasında etkili olmuştu. Yeni siparişlerdeki daralmaya karşın maliyetlerin artması yine sorunlu kısımlar olarak takip edilmişti. Piyasa beklentisi imalat PMI’ın Eylül’de 47,6 puana yükselebileceği yönünde.

ISM Hizmet PMI

ISM Hizmet PMI Ağustos’ta önceki aya göre yükselerek 51,5 puana ulaşmıştı. Bu rakam aynı zamanda piyasa beklentilerinin de üzerinde oluştu. Yeni siparişlerin ivme kazanması bu tabloyu pekiştirirken, fiyat artış hızının da yükseldiği görülmüştü. Hizmet aktivitesi ABD ekonomisinin büyük kısmını temsil ettiği için veri resesyon endişelerinin ölçülebilmesi açısından önemli göstergelerden biri. Piyasa beklentisi hizmet PMI’ın Eylül’de 51,5 düzeyinde korunacağı yönünde.

EURO BÖLGESİ

Almanya Enflasyonu

Almanya’da enflasyon Ağustos ayında yıllık 1,9% olmuş, Temmuz’daki 2,3%’lük orana göre yavaşlama göstermişti. Bu aynı zamanda üç yılı aşkın süredir görülen en düşük enflasyon düzeyi oldu. Aylık TÜFE değişimi ise -0,1% olarak açıklanmıştı. Piyasa beklentisi Eylül’de aylık TÜFE’nin 0,1% olması yönünde. Yıllık enflasyonun ise 1,7%’ye düşmesi bekleniyor. Enflasyonun hızlı şekilde yavaşlamaya devam etmesi, bir taraftan resesyon endişesine yol açarken, bir taraftan Avrupa Merkez Bankası’nın Fed’e benzer şekilde daha büyük adımlar atması gerektiği görüşüne de ağırlık kazandırabilir.

Euro Bölgesi Enflasyonu

Euro Bölgesi enflasyonu Ağustos’ta yıllık 2,6%’dan 2,2%’ye gevşemişti. Bu aynı zamanda yaklaşık üç yılın en düşük enflasyonu olarak kayda geçti. Hizmet enflasyonunda katılık korunurken, enerji dışı sanayi malları ve enerji fiyatlarındaki gerileme, genel TÜFE’nin yavaşlamasında önemli pay sahibi olmuştu. Piyasa beklentisi Eylül’de enflasyonun yıllık 2% düzeyine yavaşlayacağı yönünde.

Çekirdek TÜFE ise aynı dönemde 2,8% olmuş, önceki aya göre değişim göstermemişti. Piyasa beklentisi çekirdek enflasyonun Eylül’de yıllık 3%’e yükselebileceği yönünde.

TÜRKİYE

Enflasyon

Yurt içinde enflasyon Ağustos ayında yıllık 61,78%’den 51,97%’ye gerilemiş, enflasyon piyasa tahminlerinin altında oluşmuştu. Mayıs ayında görülen 75,45%’lik enflasyon ardından bu arka arkaya üçüncü yavaşlamayı işaret etmişti. Bunda özellikle baz etkisi, gıda ve ulaşım enflasyonunun yavaşlaması etkili olmuştu.

TCMB tarafında sıkı para politikası korunurken, ilk faiz indirim adımının ne zamana gelebileceği tartışmaları çoğalmaya başladı. Bu nedenle enflasyondaki yavaşlama eğiliminin ilerleyişi dikkatle takip ediliyor. Foreks anketine göre enflasyonun Eylül’de yıllık 48,27%’ye ulaşması bekleniyor. Aylık TÜFE için beklenti ise 2,2% düzeyinde bulunuyor.

ÇİN

İmalat ve Hizmet PMI

Çin’de resmi imalat PMI verisi, imalat aktivitesinin Nisan ayından bu yana aralıksız şekilde daraldığını gösteriyor. PMI Ağustos’ta son olarak 49,1 olarak açıklanmış, Şubat ayından bu yana en zayıf performansı sergilemişti. Piyasa beklentisi imalat PMI’ın Eylül’de 49,5 puana ulaşabileceği yönünde. Hizmet PMI ise Ocak 2023’ten bu yana genişleme eşiği olan 50 puanın üzerinde kalırken, Ağustos ayında 50,3 puana ulaşmıştı. Piyasa beklentisi Hizmet PMI’ın Eylül’de 50,5 puana ulaşabileceği yönünde.