Kantitatif Analiz: Borsa İstanbul'da İstikrarlı Öz Sermaye Karlılığı Olan Şirketler
Özsermaye Nedir?
Özsermaye, bir şirketin tüm varlıklarından tüm borçlarının çıkarılmasından sonra kalan değerdir. Bu nedenle önemli bir büyüklüktür. Yatırımlarda Özsermayesi güçlü ve Öz sermayesini büyüten şirketler tercih edilir. Bunun nedeni, Özsermayesini büyüten şirketlerin, varlık ve borç yönetimini verimli kullandığını göstermesidir. Ancak bu büyümenin istikrarlı bir yapıda olması önemlidir. İstikrarsız büyüme, yatırımcıya fazla güven vermeyebilir.
Özsermaye Karlılığı ve Önemi
Özsermaye karlılığı, Net Kar / Özsermaye ile hesaplanır. Bu formülde Net Kar yıllıklandırılmış kar üzerinden, Özsermaye ise dönem başı ve dönem sonu ortalama Özsermaye üzerinden hesaplanır. Yapılan çalışmalar Özsermaye karlılığı yüksek olan şirketlerin piyasa değerlerinin yükseldiğini göstermektedir. Pek çok incelemede Özsermaye karlılığı yükselen bir trend içerine giren şirketlerin borsa performanslarının da başarılı olduğunu göstermiştir. Yine burada Özsermaye karlılığının istikrarlı olup olmadığı önemlidir. Borsa yatırımcısının en fazla tercih ettiği şirketler, Özsermayesi büyüyen, yüksek Özsermaye karlılığına sahip ve yıllardır istikrarlı bir karlılığa sahip olan şirketlerdir. Bu nedenle Özsermaye karlılığının sadece yüksek olması değil, aynı zamanda istikrarlı olması da önemlidir.
Piyasa Değeri / Defter Değeri Oranı Ne İfade Eder?
Piyasa Değeri / Defter Değeri oranı, yatırımcıların bir şirkete Özsermayesinin kaç katı değer ödemeye razı olduklarını gösteren önemi bir orandır. Yapılan çalışmalar, Özsermaye karlılığı yüksek olan veya yükselmekte olan şirketlere, daha düşük Özsermaye karlılığı olan şirketlere kıyasla yatırımcıların daha yüksek Piyasa Değeri / Defter Değeri çarpanından ödemeye razı olduklarını göstermektedir. Aynı zamanda karlılığının istikrarlı bir yapıda olması da yatırımcıların kararlarında önemli olmaktadır. Sonuç olarak son beş yıldaki ortalama PD/DD oranının altında bir çarpan ile işlem gören ve istikrarlı yapıdaki hisseler önemli bir fikir vermektedir.
Çalışma Hakkında Açıklamalar ve Eleme Kriterleri
Çalışmamızda BIST-Tum şirketlerinin son beş yıldaki dönemsel Özsermaye Karlılığı ortalamalarını hesapladık. Özsermaye karlılığı yüksek olandan düşük olana göre sıraladık. Diğer yandan bu karlılığın istikrarlı olup olmadığını anlamak için Sharpe rasyosunu kullandık. Sharpe rasyosu, getiri ortalamalarının, standart sapmaya bölünmesi ile bulunur ve söz konusu verideki oynaklığı yani istikrarı konusunda fikir verir. Bir birim değerde %50 seviyesinde olan bir oynaklık Sharpe rasyosunun 2 seviyesinde hesaplar. Dolayısıyla %50’den fazla bir oynaklık istenmez ve Sharpe rasyosunun en az 2 olması gerekir. Sharpe oranı ne kadar yüksekse ilgili veri o kadar istikrarlıdır. Diğer yandan yine son beş yıllık Piyasa Değeri / Defter Değeri ortalamalarını aldık.
Bir eleme yapmak için, Özsermaye karlılığı %20 ve üzerinde olan şirketleri ayırdık. Bu firmaların arasında Sharpe rasyosu 2 seviyesinin üzerindeki şirketleri aldık. Ek olarak Fiyat Kazanç oranı 15x seviyesinin altında olan Şirketleri listeledik. Diğer yandan mevcut PD/DD’si, ortalama PD/DD’sinin 1.5 katından daha az olan şirketleri aldık.
Yeşil ve Sarı Şirketler
Yukarıdaki kriterlerin ardından oluşan istede, cari PD/DD oranı son beş yıllık ortalama PD/DD oranının altında olan şirketleri ve 2022/03 dönemindeki Özsermaye karlılığı, ortalama Özsermaye Karlılığının üzerinde olan Şirketleri Yeşil renk ile gösterdik. Sarı renk ile gösterilen Şirketler ise son Özsermaye karlılığı ortalamadan yüksek ancak son PD/DD çarpanı ortalamanın bir miktar üzerinde olan hisseleri göstermektedir.
Tercih yapmak gerekirse Yeşil renk ile gösterilen Şirketler öncelikli, Sarı renk ile gösterilen şirketler ikincil sırada tercih edilmelidir.
Önemli Uyarı
Bu çalışma sadece yukarıda açıklanan kriterler göz önüne alınarak yapılmıştır ve kantitatif bir çalışmadır. Yani sadece veriler üzerinden gidilerek matematiksel bir yaklaşımdır. Şirket değerini etkileyen birçok faktör vardır. Şirketlerle ilgili riskler ortaya çıkabilir, piyasa ile ilgili riskler ortaya çıkabilir. Diğer yandan bu çalışmada listeye girmeyen Şirketler kötü şirket demek değildir. Bu listede olmayıp kendine ait güçlü bir beklentisi veya hikâyesi olan şirketler olabilir. Yatırımcıların bu çalışmayı sadece bu kriterler ışığında ele almalarını yatırım kararı vermeden önce mevcut şirketler hakkında ayrıca bir araştırma yapmalarını tavsiye ederiz.
SONUÇLAR
Yeşil Şirketler
Bu sonuçlara göre Yeşil renkli şirketler arasında Özsermaye karlılığı en yüksek ve diğer kriterlere uyan şirket olarak AGESA öne çıkmıştır. Yeşil renk ile gösterilen diğer şirketler, BIMAS, ANHYT, YATAS, PETKM, ASELS, LOGO, FONET, DESPC olarak dikkat çekmektedir. Burada sıralama Özsermaye karlılığına göre yapılmıştır o nedenle sıra önemlidir.
Sarı Şirketler
Sarı renkte ise karlılık olarak yine yüksek ve istikrarlı olup, buna karşın son PD/DD oranı son beş yılın ortalamasının 1.5 katını aşmayacak şekilde üzerinde olan şirketler vardır. Burada ise yine Özsermaye karlılığı sırasına göre EGEEN, ISMEN, INDES, JANTS, PSDTC, ALKIM, ORGE, DEVA, CEMTS, KOZAL, LINK, IPEKE, ERBOS, KARTN, GOODY EGPRO, VAKKO ve BLCYT öne çıkmaktadır. Yine burada sıralama Özsermaye karlılığı yüksek düşüğe göre yazılmıştır.