Yaygınlaşan Yapay Zeka Fırtınası

10 Temmuz 2024 GCM Araştırma & Analiz- Araştırma & Analiz Borsa

Yaygınlaşan Yapay Zeka Fırtınası

Yapay zeka, 1950’lerden günümüze kadar sürekli gelişen bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Başlangıçta teorik temeller üzerine kurulan bu alan, günümüzde pratik uygulamaları ve günlük hayatımızın bir parçası haline gelen teknolojileriyle geniş bir yelpazeye yayılmıştır. Son dönemlerde finansal piyasalarda da önemli bir yere sahiptir. Özellikle 2022 yılında OpenAI’ın Chat GPT’yi kullanıma sunmasıyla başlayan popülaritenin daha da arttığı görülmektedir. Bununla beraber hanehalkının yapay zekayı kullanmaya başlaması da küresel çapta ilgiliyi oldukça arttırmaktadır. Tüketicilerin aktif olarak sohbet botlarını kullanmasıyla beraber yapay zeka hisselerinde de potansiyelin arttığı görülmektedir. Yurt dışı ve yurt içi piyasalardaki yapay zeka şirketleri geleceğin teknolojisiyle birlikte gelişme göstererek potansiyel getirilerini artıracağı düşünülmektedir. Şimdi yurt içi ve yurt dışı piyasalarda yapay zekayla öne çıkan şirketleri inceleyelim.

Yurt İçi Piyasalardaki Yapay Zeka’ya Yönelen Şirketler

→ BANKACILIK

AKBNK: Yapay zeka teknolojilerini kredi risk analizi, müşteri hizmetleri, dolandırıcılık tespiti ve kişiselleştirilmiş bankacılık hizmetlerinde kullanır. Özellikle müşteri davranışlarını analiz ederek hizmetlerini optimize eder. Yapay zeka tabanlı bir sanal asistan olan "Akbank Asistan"ı kullanmaktadır. Bu asistan, müşterilere 7/24 hizmet vererek hesap bilgileri, bakiye sorgulama, kredi kartı işlemleri gibi birçok konuda yardımcı olur. Akbank Asistan, doğal dil işleme teknolojilerini kullanarak müşteri taleplerini anlar ve yanıtlar.

GARAN: Yapay zeka ve makine öğrenimi algoritmalarını müşteri hizmetleri, risk yönetimi, veri analitiği ve yatırım tavsiyelerinde kullanır. Robo-danışmanlık hizmetleri ile yatırımcılara otomatik portföy yönetimi sunar. "Ugi" adını verdiği yapay zeka tabanlı bir sanal asistanı kullanmaktadır. Ugi, mobil ve internet bankacılığı üzerinden müşterilere hizmet vererek hesap bilgileri, para transferleri ve kredi kartı işlemleri gibi konularda yardımcı olur. Garanti BBVA, rutin bankacılık işlemlerini otomatikleştirmek için RPA çözümlerini kullanır. Bu, operasyonel maliyetleri azaltırken süreçlerin hızını ve doğruluğunu artırır.
YKBNK: Mobil bankacılık uygulaması içinde yapay zeka tabanlı bir sanal asistan sunmaktadır. Bu asistan, müşterilere hesap bilgileri, işlem geçmişi ve diğer bankacılık hizmetleri konusunda yardımcı olur. Müşteri hizmetleri için sesli yanıt sistemlerinde yapay zeka kullanarak müşteri taleplerini hızlı ve etkili bir şekilde karşılar. Dolandırıcılık tespiti için yapay zeka sistemleri kullanılarak, şüpheli işlemler anında tespit edilir ve gerekli önlemler alınır. Yapı Kredi, rutin bankacılık işlemlerini otomatikleştirmek için RPA (Robotik Süreç Otomasyonu) çözümlerini kullanır. Bu, operasyonel maliyetleri azaltırken, süreçlerin hızını ve doğruluğunu artırır.
ISCTR: İşCep mobil uygulaması içinde yapay zeka tabanlı bir sanal asistan olan İşCep Asistan'ı kullanmaktadır. Bu asistan, müşterilere hesap bilgileri, bakiye sorgulama, kredi kartı işlemleri gibi birçok konuda anında yardımcı olmaktadır. Müşteri hizmetleri çağrı merkezlerinde, sesli yanıt sistemlerini optimize etmek için yapay zeka teknolojileri kullanmaktadır. Bu sistemler, müşteri taleplerini hızlı ve doğru bir şekilde işleyerek verimliliği artırır. Yapay zeka projelerini daha verimli yönetmek için MLOPS (Machine Learning Operations) platformlarına yatırım yapmaktadır.

→ TEKNOLOJİ

ASELS: Yapay zeka teknolojilerini savunma sistemlerinde kullanmaktadır. Özellikle görüntü işleme, hedef tanıma, insansız araçlar ve güvenlik sistemlerinde YZ tabanlı çözümler geliştirir. Makine Öğrenmesi ve Kontrol Sistemleri, özellikle doğrusal olmayan sistemlerde optimal kontrol sağlamak amacıyla makine öğrenmesi destekli akıllı ve adaptif kontrol algoritmaları geliştirmektedir. Bu sistemler, işlemci gücü ve veri miktarındaki artışla birlikte daha etkin hale gelmiştir. Sürü Zekası ve Çoklu Robotik Sistemler, insansız sistemlerin iş birliği yapabilmesi için sürü zekası üzerinde çalışmaktadır. Çoklu robotik sistemler, tek robotlu sistemlere göre daha fazla görev esnekliği ve maliyet etkinliği sağlamaktadır. Doğal Dil İşleme (NLP), doğal dil işleme alanında önemli çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmalar kapsamında sesli asistanlar, otomatik içerik takip sistemleri ve dokümanlar arası ilişki tespiti gibi uygulamalar geliştirilmiştir. Ayrıca, Türkçe dilinde sesli asistan geliştirilmesi ve sosyal iletişim ortamlarındaki etkileşimlerin kestirimi gibi konularda öncü çalışmalar yapılmaktadır. Bilgisayarla Görü, bilgisayarla görü teknolojisi ile tespit, takip ve sınıflandırma gibi uygulamalar geliştirilmiştir. Bu alanda artırılmış gerçeklik ve operatör yorgunluğu tespiti gibi konularda çalışmalar yapılmaktadır.
PAPIL: Yapay zeka ve biyometrik çözümler konusunda ileri teknolojiye sahip bir şirkettir. Şirket, çeşitli biyometrik kimlik doğrulama ve güvenlik sistemleri geliştirmekte ve bu sistemleri dünya çapında birçok ülkeye ihraç etmektedir. Papilon'un ürünleri arasında parmak izi, avuç içi izi, iris, yüz ve ayak izi tanıma gibi birçok biyometrik doğrulama teknolojisi bulunmaktadır. Özellikle dikkat çeken ürünlerinden biri olan HOLISTIKA, dünyanın ilk yapay zeka tabanlı Otomatik Biyometrik Tanımlama Sistemi (ABIS) olarak öne çıkmaktadır. HOLISTIKA, yüksek doğruluk oranıyla büyük ölçekli projeler için özelleştirilebilir çözümler sunar ve FBI ve NIST standartlarına uygun olarak geliştirilmiştir. Yapay zeka modülü olan HOLISTIKA Neuro, düşük kalitedeki parmak izleri ve avuç içi izlerini bile tanımlamada yüksek performans gösterir ve aday listelerini genişletir (Biometric Update) Papilon Savunma'nın diğer ürün grupları arasında video analitiği, dijital kimlik doğrulama, ve hassas bölgeler için video analitiği çözümleri bulunmaktadır. Şirket, aynı zamanda finans ve telekom sektörleri için dijital kimlik doğrulama ve müşteri tanımlama (KYC) çözümleri de sunmaktadır. Papilon Savunma'nın yapay zeka ve biyometri alanında kapsamlı ve ileri teknoloji çözümler sunduğunu söyleyebiliriz.
LINK: Çeşitli yazılım çözümleri ve hizmetleri sunarak yapay zeka (AI) ve robotik süreç otomasyonu (RPA) gibi ileri teknolojilerden yararlanmaktadır. Şirket, özellikle kurumsal kaynak planlaması (ERP), e-dönüşüm, bordro ve insan kaynakları yönetimi, organize sanayi otomasyonu gibi alanlarda AI ve RPA çözümleri sunmaktadır. Bu çözümler, işletmelerin iş süreçlerini dijitalleştirmesine, verimliliklerini artırmasına ve maliyetlerini düşürmesine yardımcı olmaktadır.
LOGO: Yapay zeka ve veri analitiği çözümleri sunarak işletmelerin verimliliğini artırmayı hedefler. Örneğin, işletme verilerini analiz ederek karar destek sistemleri geliştirmekte ve müşteri ilişkileri yönetiminde yapay zeka tabanlı çözümler sunmaktadır.

→ İLETİŞİM

TTKOM: Müşterilerine 7/24 hizmet verebilen yapay zeka tabanlı dijital asistanlar kullanmaktadır. Bu asistanlar, müşteri sorularını yanıtlayarak ve sorunları çözerek müşteri memnuniyetini artırmaktadır. Çağrı merkezi çalışanlarının iş yükünü azaltmak ve hızlı çözümler sunmak amacıyla otomatik yanıt sistemleri kullanılmaktadır.

TCELL: Dijital asistanı Yaani, müşterilere 7/24 hizmet sunarak soruları yanıtlar ve sorunları çözer. Bu sayede müşteri memnuniyeti artar ve çağrı merkezi üzerindeki yük azalır. Şirket yapay zekayı çeşitli alanlarda kullanarak hem operasyonel verimliliği artırıyor hem de müşteri deneyimini iyileştiriyor. Müşteri hizmetlerinde yapay zeka tabanlı chatbotlar kullanıyor. Bu chatbotlar, müşterilerin sorularını hızlı ve etkili bir şekilde yanıtlayarak müşteri memnuniyetini artırıyor.

→ PERAKENDE TİCARET

MGROS: Müşteri hizmetlerinde yapay zeka destekli sohbet botları kullanarak müşterilerin sıkça sorulan sorularını yanıtlar, ürün bilgisi verir ve genel destek sağlar. Bu botlar, müşterilere hızlı ve etkili bir şekilde yardımcı olarak müşteri memnuniyetini artırır.

→ ELEKTRİK

ENJSA: Şirket Werover ile geliştirdiği Hydrov Profiler su altı ölçüm robotuyla, sektördeki dönüşüme öncülük edecek bir yeniliğe daha imza attı. Robot HES’lerdeki kontrol operasyonlarında önemli ölçüde su ve zaman tasarrufuyla birlikte, iş sağlığı ve güvenliği açısından da büyük kazanımlar sağlıyor.
KAREL: Karel, yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojilerini kullanarak çeşitli sektörlere çözümler sunar. Örneğin, IoT (Nesnelerin İnterneti) cihazları ve akıllı şehir çözümlerinde YZ teknolojilerini entegre eder.

→ HOLDİNG ve YATIRIMLAR

KCHOL: Yapay zeka teknolojilerini geniş bir yelpazede kullanarak operasyonel verimliliği artırmakta, müşteri deneyimini iyileştirmekte ve yenilikçi çözümler geliştirmektedir. Yapay zeka, otonom araç teknolojileri ve gelişmiş sürücü destek sistemleri (ADAS) için kullanılır. Fabrikalarda üretim süreçlerini optimize etmek ve verimliliği artırmak için robotik otomasyon ve yapay zeka algoritmaları kullanılır. Koç Holding, Yapı Kredi Bankası ve Koçtaş gibi perakende ve finans sektörlerinde yapay zeka teknolojilerini kullanır. AI, müşteri davranışlarını analiz ederek kişiselleştirilmiş pazarlama ve hizmetler sunar.

Yurt Dışı Piyasalarda Öne Çıkan Yapay Zeka Şirketleri

→ Nvidia: NVIDIA, grafik işlemcileri ve yapay zeka teknolojileri alanında öncü bir şirkettir. Grafik kartları, yapay zeka çözümleri ve otonom sürüş teknolojileri geliştirir.

→ Alphabet: Google'ın ana şirketi olan Alphabet, arama motoru, reklam hizmetleri, bulut bilişim ve yapay zeka gibi alanlarda faaliyet gösterir.

→ Microsoft: Microsoft, Windows işletim sistemi, Office ürünleri, bulut hizmeti Azure, Xbox oyun konsolları ve diğer yazılım ve hizmetlerle tanınır.

→ Amazon: Dünyanın en büyük çevrimiçi perakendecisi olan Amazon, aynı zamanda bulut bilişim hizmeti olan Amazon Web Services (AWS) ile de bilinir. Amazon’un sesli asistanı Alexa, AI ve doğal dil işleme teknolojilerini kullanır.

→ Meta Platforms: Daha önce Facebook olarak bilinen Meta Platforms, Facebook, Instagram, WhatsApp ve diğer çevrimiçi platformları işletir. Sosyal medya, sanal gerçeklik ve metaverse gibi alanlara odaklanmıştır.

→ Tesla: Tesla, elektrikli araçlar, batarya teknolojisi ve otonom sürüş sistemleri gibi yenilikçi teknolojileriyle bilinir. Elektrikli otomobillerin yanı sıra güneş enerjisi ve depolama çözümleri de sunar.

→ Apple: Apple, iPhone, iPad, Mac bilgisayarlar, Apple Watch ve diğer tüketici elektroniği ürünleriyle tanınır. Ayrıca yazılım ve hizmetler sunar. Apple'ın sesli asistanı Siri, doğal dil işleme ve makine öğrenimi teknolojilerini kullanır.

Aşağıdaki grafikte NASDAQ100 ve BİST TEKNOLOJİ Endekslerinin son bir yıldaki getirileri görülmektedir. XUTEK %117 getiri sağlarken NDX %35 getiri sağlamıştır. NDX’taki getirinin büyük bir çoğunluğu yukarıda belirttiğimiz şirketlerin sağladığını söylemek mümkün. Şu anki konjonktürde bakıldığında %35 getiri sağlamış olmasını da şirketlerin bir düzeltme hareketine geçmiş olmaları olarak açıklamak mümkün. Son süreçte gerek piyasa değerlerindeki artışlar, gerekse F/K oranlarıyla baskılandıklarını söyleyebiliriz ancak talep beklentileri ve Fed’in yıl sonuna doğru faiz indirimi gerçekleştirme olasılığının fiyatları canlı tutmaya yardımcı olduğunu da söylemek mümkün. XUTEK tarafında ise özellikle dikkat çeken kısım sektör içerisinde ayrışma gösteren ve 2024 yılı içinde %100’ün üzerinde getiri sağlayan şirketler olmasıdır. Örneğin yapay zeka faaliyetleriyle öne çıkan PAPIL yaklaşık %200 getiri sağlarken LINK %200’ün üzerinde bir getiri sağlamıştır. Bunun yanında endeks ağırlığı olarak da baktığımızda ASELS’in ağırlığının yaklaşık %44 olduğu ve getirisinin de yaklaşık %45 olduğu dikkat çekiyor. Şirket iş ilişkileri ve anlaşmalarıyla ön planda olmaya devam ediyor. Bununla beraber LINK, PAPIL ve LOGO’nun da endeks ağırlığının genele kıyasla yüksek olduğunu söylemek mümkün. XUTEK endeksinin de bu denli yüksek bir getiri sağlaması da sektördeki belirttiğimiz şirketlerin çok yüksek getiri elde etmiş olmaları ve henüz NDX’taki şirketler gibi bir düzeltme hareketine girmiş olmamaları şeklinde açıklanabilir.

Genel Değerlendirme; ABD Endekslerindeki rekor hareketlerde önemli bir etkiye sahip olan Nvidia yapay zeka faaliyetleriyle adeta rüzgar estirdi. Nvidia'nın başarısının altında, yapay zekaya olan yoğun ilgi ve talep yer alıyor. Şirket, özellikle yazılım şirketleri için geliştirdiği A100 ve H100 grafik işleme birimleri (GPU'lar) ile öne çıkıyor. Bu GPU'lar, teknoloji şirketlerinin yapay zeka uygulamalarını güçlendirmek için hayati önem taşıyor ve bu nedenle piyasada büyük bir hakimiyet kurmuş durumda. Nvidia'nın, yapay zeka ve makine öğrenimi gibi alanlarda artan ihtiyaçları karşılayabilmesi, onu sektörde lider konumuna taşıyor. Yurt dışında bir fırtına etkisi yaratan bu gelişmeler sonrasında elbette gözler yurt içi tarafa çevrildi. Yılın ikinci yarısını geride bırakırken BIST TEKNOLOJİ Endeksinde yaklaşık %50’ye ulaşan bir getiri elde edildi. Yapay zekaya uyum sağlamaya çalıştığımız bu dönemde şirketlerde kendi içlerinde bu sürece oldukça önem veriyor. Gelecek dönemde gerçekleştirilen çalışmalarla entegrasyon sağlanabilmesi halinde pozitif ayrışmasının süreceği düşünülebilir. Gelişen teknolojilerle beraber şirketlerin verimliliği artarken, potansiyel getirilerinin de artacağı söylenebilir. Tabii bu durumun gerçekleşmesinden kesin yargı ile bahsedilemez. Her ne kadar bu sürece hızlıca adapte olmaya çalışılsa da şirketlerin faaliyet alanları, AI kullanım alanları ve sektördeki konumları da oldukça önem taşımaktadır.

Yurt içi tarafta Teknoloji sektörüne ayrıca bir başlık açmak gerekirse; Kasım 2017'de dolar bazlı tarihi zirve seviyesine ulaşan endeksin Şubat 2024’te zirvesini yenilediğini, ilgili bölgeye ulaştıktan sonra sergilediği reaksiyonu yüzde 40'a taşıdığını ve son süreçteki dip çabası sebebiyle de düzeltme sona erdi mi soruları ile karşılaştığını görmekteyiz. Şu sıralar zirveden uzaklığı yüzde 30 olmakla birlikte gerçekleşen düzeltmenin endeksin trend yönlü yeni bir manevra yapmasına olanak sağlayabilme ihtimali göz ardı edilmemelidir. Bu durumda sektöre dahil olan uygun çarpanlı şirketler ön plana çıkabilir. Özellikle global piyasalardaki yapay zeka trendine bağlı olarak yurt içi piyasalarda da talebin biraz daha artacağı senaryosu sürece daha hızlı adapte olabilen ve genel görünümde de potansiyel oluşturabilecek şirketlerin pozitif ayrışması beklenebilir.