Borsa İstanbul’da Geri Alım Dönemi

28 Mart 2025 GCM Araştırma & Analiz- Araştırma & Analiz Borsa

Son süreçte gündeme gelen siyasi gelişmeler ile beraber Borsa İstanbul’da ciddi kayıplar yaşandı. Piyasadaki bu gelişmeler dikkate alınarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 24.03.2025 tarihinden 25.04.2025 tarihi seans sonuna kadar,

Borsa İstanbul AŞ pay piyasalarında açığa satış işlemlerinin yasaklanmasına,
Halka açık ortaklıkların pay geri alımlarının kolaylaştırılmasına,
Kredili sermaye piyasası işlemlerinin devamı süresince öz kaynak oranının esnetilerek uygulanmasına karar verildi.

İlaveten BDDK;

Halka açık bankaların 17 Mart 2025’ten sonra geri aldıkları kendi paylarını 31 Aralık 2025’e kadar çekirdek sermayeden düşmemesine ve sermaye yeterliliği hesaplamasında risk unsuru olarak değerlendirilmemesine karar verdi.

Açıklamada ‘’Payları Borsa İstanbul A.Ş. Pay Piyasası’nda işlem gören halka açık bankaların, 17/3/2025 tarihinden sonra bu piyasadan geri alım yoluyla edindikleri kendi hisse senetlerinin 31/12/2025 tarihine kadar; Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a1) bendi uygulamasında çekirdek sermayeden indirim kalemi olarak dikkate alınmamasına ve Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik uygulamasında kredi riskine esas tutar ve piyasa riskine esas tutar hesaplamasına dâhil edilmemesine karar verilmiştir.’’ İfadesi kullanıldı.

Bu çalışmamızda, tebliğdeki düzenlemeler, geri alım programı başlatan şirketler ve pay geri alımının şirketler üzerine etkisi konu başlıklarını ele alacağız.

→ Geri Alınan Paylar Tebliği (II-22.1), Sermaye Piyasası Kurulu tarafından hazırlanmış ve 3 Ocak 2014’te Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na dayanarak oluşturulmuş olup, halka açık şirketlerin kendi paylarını geri almasına ilişkin kuralları belirlemektedir. Tebliğ, şirketlerin hisse geri alımlarını piyasa manipülasyonu ve bilgi suistimali olmadan gerçekleştirmesi için bir çerçeve sunmaktadır.

Amaç

Halka açık şirketlerin kendi paylarını geri alması (buyback) veya rehin olarak kabul etmesine dair usul ve esasları belirler. Geri alımların piyasa dolandırıcılığı veya bilgi suistimali olarak değerlendirilmemesi için uygulanacak kuralları ortaya koyar. Şirketlerin hisse geri alım politikalarını şeffaf hale getirmeyi amaçlar.

Yetkilendirme

Şirketlerin hisse geri alımı yapabilmesi için yönetim kurulunun, genel kuruldan yetki alması gerekir. Yetkilendirilen yönetim kurulu, bu yetkiyi başka kişi veya kurumlara devredebilir.
Yakın ve ciddi kayıptan (Hisselerin son bir ayda nominal değerinin altında olması veya %20’den fazla değer kaybetmesi) kaçınma amacıyla, borsada işlem gören şirketler genel kurul kararı olmadan da geri alım yapabilir. Ancak bağlı ortaklıklar bu istisnadan faydalanamaz.
Bağlı ortaklıkların geri alım yapabilmesi için hem ana ortaklığın genel kurulunun hem de bağlı ortaklığın yönetim kurulunun onayı gerekir. Bağlı ortaklık da halka açıksa, kendi genel kurulunun da onay vermesi zorunludur.
Geri alım programının onaylanacağı genel kurul toplantılarında, esas sözleşmede aksi belirtilmedikçe TTK 418. madde hükümleri uygulanır.

Geri Alım Programı Süresi

Borsada işlem gören şirketler için maksimum 3 yıl,
Borsada işlem görmeyen şirketler için maksimum 1 yıl geçerlidir.
Programda süre belirtilmemişse, azami süre boyunca yürürlükte kalır.
Süresi dolan programın devam edebilmesi için yeni bir genel kurul kararı alınmalıdır.
Çalışanlara yönelik pay edindirme planları kapsamında yapılan geri alımlarda süre 5 yıla uzatılabilir.
Paya dönüştürülebilir veya pay ile değiştirilebilir sermaye piyasası araçları için geri alım süresi, ilgili aracın vadesine kadar uzatılabilir.

Güncel Gelişmeler

19 Mart 2025 tarihli bülteninde Sermaye Piyasası Kurulu piyasalardaki işlemlerin sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlamak amacıyla, ikinci bir duyuruya kadar bazı önlemler alındığını açıkladı. Önlemlerin detaylarına bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

23 Mart 2025 tarihli bülteninde Sermaye Piyasası Kurulu, 24 Mart 2025 ile 25 Nisan 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilecek pay geri alımlarına ilişkin bazı kuralların uygulanmamasına karar verdi. Bu kapsamda üç temel esneklik sağlandı:

1. Geri Alım Fiyat Sınırlaması Kaldırıldı

Normalde, geri alım yapan şirketler, verdikleri alım emirlerinde fiyatı mevcut en yüksek alış teklifinden veya en son gerçekleşen satış fiyatından daha yüksek belirleyemezdi. Ancak bu düzenlemeye istisna getirildi ve geri alımlarda fiyat sınırlaması kaldırıldı. Böylece şirketler, hisse alımlarını daha esnek fiyatlarla gerçekleştirebilecek.

2. Seans Zamanı Kısıtlamaları Kaldırıldı

SPK mevzuatına göre, pay geri alımları birinci seansın açılış seansı ve son 15 dakikası ile ikinci seansın açılış ve kapanış seansları içinde gerçekleştirilemezdi. Ancak, bu kuralın da uygulanmamasına karar verildi. Bu değişiklikle birlikte şirketler, gün içinde istedikleri zaman diliminde geri alım işlemi yapabilecek.

3. Geri Alım Bütçesine İlişkin Üst Sınır Kaldırıldı

Mevcut düzenlemelere göre, şirketlerin geri alım programları için belirlenen toplam bedel sınırını aşmamaları gerekiyordu. Ancak SPK, bu döneme özel olarak geri alımların toplam maliyetine ilişkin üst sınırın uygulanmamasına karar verdi. Bu da şirketlerin piyasa koşullarına bağlı olarak daha fazla hisse geri alımı yapabilmesine olanak sağlayacak.

Avantajları

→ Şirketin hisse fiyatı düşükken geri alım yaparak, şirketin geleceği hakkında yatırımcılara güven mesajı verilir.

→ Büyük şirketler, geri alımla hisse fiyatını istikrarlı tutabilir ve piyasa dalgalanmalarına karşı bir tampon oluşturabilir.

→ Hisse geri alımları ile piyasadaki hisse sayısı azalır. Aynı kar ile daha az sayıda hisse olduğunda, hisse başına kar artar. Şirketin finansal performansının güçlendiği şeklinde algılanır ve hisse fiyatını yukarı yönlü destekleyebilir.

→ Yüksek enflasyon ve düşük faiz ortamlarında, hisse geri alımları, nakit temettü dağıtımına alternatif olarak şirketin değer artışını sağlayabilir.

Dezavantajları

→ Şirket, geri alım için harcadığı kaynakları daha karlı projelere veya büyüme fırsatlarına yönlendirebilir. Geri alımlar, bazen sermayenin verimli kullanılmadığı bir strateji olabilir.

→ Borçla yapılan geri alımlar, şirketin borçluluk oranını artırarak, kredi derecelendirme kuruluşlarının şirketin finansal sağlığını olumsuz değerlendirmesine yol açabilir. Bu da borçlanma maliyetlerinin artmasına ve şirketin finansal pozisyonunun zayıflamasına neden olabilir.

→ Hisse geri alımları, şirketin nakit rezervlerini azaltabilir. Bu durum, şirketin gelecekteki büyüme ve yatırım fırsatları için gerekli olan nakit akışını olumsuz etkileyebilir.

→ Şirketler, düşük performans gösterdiği veya finansal göstergeleri zayıf olduğu dönemlerde hisse geri alımı yaparsa, yatırımcılar bu durumu manipülasyon olarak görebilir. Yatırımcılar, geri alımların şirketin gerçek değerini yansıtmadığını düşünebilir.

Geri Alım Programı Başlatan Şirketler

SPK’nın kararı ile birlikte geri alım programı başlatan şirketler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Özetle hisse geri alım programları, doğru şekilde kullanıldığında şirketler için olumlu sonuçlar doğurabilir. Fiyatlama üzerinde pozitif etkiler yaratabilir. Hisse başına karı ve yatırımcı güvenini artırabilir. Diğer taraftan risklerin olduğu da unutulmamalıdır. Borçla finanse edilen geri alımlar şirketin uzun vadeli finansal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu sebeple geri alım programlarının şirketin genel stratejisiyle uyumlu olup olmadığı da oldukça önemlidir ve dikkatle takip edilmelidir.