Petrol Gündemi: Trump Sonrası Bol Arz Beklentileri, OPEC+ ve Orta Doğu’nun Azalan Etkisi
Petrol piyasaları uzun süredir Orta Doğu gündemine odaklanırken, Kasım ayı ile birlikte ABD politikalarının odak haline geldiği görülüyor. Trump’ın seçim zaferi, özellikle de Kongre’nin her iki kanadını da kontrol etme durumu, politikaların uygulanabilirliği açısından oldukça belirgin sonuçlar doğuracak gibi görünüyor. Petrolde çoğu kez takip ettiğimiz başlıkları, Trump yönetimi ile birleştirerek değerlendirmeye çalışacağız.
Çin talebi
Trump’ın sadece Çin değil, Avrupa ile ticareti de kısıtlayacak ithalat tarifeleri zamları uygulaması söz konusu. Piyasalar ise pandemi ardından görülen yüksek enflasyon ve bununla mücadele için uygulanan yüksek faiz ortamıyla baskılanan büyüme projeksiyonları için Çin talebine bel bağlamış durumda. Dolayısıyla ABD’nin Çin’i ticari açıdan yorma çabası, küresel ekonomi açısından sorunlu bir süreç karşımıza çıkabilir. Sadece Çin açısından değerlendirecek olursak ise, talep konusunun çok parlak görünmediğini kabul etmek gerekiyor. Özellikle de şu ana kadarki teşvik paketlerinin piyasaları tatmin etmediği düşünüldüğünde.
OPEC’in Kasım ayı raporuna göre, Çin’in 2024 için talep artış tahmini 580 bin varilden 450 bin varile çekildi. Böylelikle talep artış tahmini arka arkaya dördüncü kez kısılmış oldu. 2025 için tahmin edilen talep artışı ise 410 bin varilden 310 bin varile düşürüldü.
İran
İran, Trump’ın zaferi ardından yeni yaptırımlara hazırlanıyor. Bunu İran Petrol Bakanı Paknejad ifade etti. Paknejad, buna yönelik gerekli önlemlerin alındığını da belirtti. Ancak bu önlemlerin ne olduğuna ilişkin detay vermedi. Trump Başkan olduğu dönemde, Batı ile İran arasında süre gelen nükleer anlaşmayı iptal ederek köprüleri atmıştı. İran’ın petrol fiyatlarını yukarı yönlü etkileme riski, aşağı yönlü etkileme riskine kıyasla çok daha az görünüyor. Çünkü ülke hali hazırda küresel enerji piyasasından olabildiği kadar izole edilmiş durumda. Ancak Asya pazarına yönlendirdiği satışların ABD baskısıyla daha da kısılması gibi bir senaryo, petrolde yukarı yönlü hareketi destekleyebilir. Ancak bahsettiğimiz diğer başlıklar daha yaygın etki oluşturma potansiyeline sahip.
Jeopolitik Risk: Orta Doğu ve Rusya
Trump seçim çalışmalarını yaparken, isterse Orta Doğu’daki savaş ortamını bir günde sona erdirebileceğini belirtmişti. Ancak şu ana kadar kurduğu kabine daha çok koyu İsrail yanlılarından oluşuyor görünüyor. Jeopolitik konusunda yorum yapmaktan kaçınıyoruz. Ancak şu ana kadarki atamalar Natenyahu hükümetinin baskılarını sürdürmesinin önünde duracak gibi görünmüyor. Fakat şunu da biliyoruz ki, İsrail’in sürdürmekte olduğu saldırılar, Rusya – Ukrayna etkisinden çok daha kısıtlı hissedilir durumda. Bunda önemli üreticilerle ilgili sahaların henüz tehdit edilmemesinin etkisi de var.
Rusya, İran’a kıyasla Asya pazarına daha hakim durumda. Trump yönetimi ile birlikte ilişkilerin ne yönde ilerleyeceği merak ediliyor. Ancak Demokratlara kıyasla daha ılımlı bir tablo oluşması muhtemel. Bu durum, hali hazırda bol arz gündemine değindiğimiz bu raporu destekleyen bir başlık olur.
Trump, enerji politikası ve şirketlerin duruşu
Trump, fosil yakıt yanlısı görüşlerini saklayan bir siyasetçi değil. Dolayısıyla onun yönetiminde ABD petrol üretiminde artış görmek sürpriz olmayacak. Bunun da fiyat üzerinde baskı oluşturması beklenen sonuç. Ancak bunun serbest düşüş şeklinde olmayacağını, daha çok uzun süreli zayıf fiyatlar şeklinde karşılanabileceğini düşünüyoruz. Çünkü bu aşamada fiyatların şirketleri hangi seviyelerde motive ettiği önemli olacak. Şöyle ki, yükselen üretim petrol fiyatlarını baskılayacak. Ancak baskılanan fiyatlar enerji şirketlerinin marjlarını ne kadar baskılarsa, üretimin bir kısmının askıya alınma ihtimali de o kadar artacak. Bunu da özellikle şirketlerin bütçe dönemlerinde inceliyor olacağız. Ayrıca burada çok önemli bir koşul daha var. Üretim artışının finansmanı da üretimi etkileyebilir. Çünkü borçlanma ile teşvik edilen üretim artışlarında, aynı zamanda varil maliyetleri de artış gösterecek. Ancak piyasa hassasiyeti açısından bakacak olursak, üretim artışının fiyat üzerinde daha belirgin bir etki oluşturduğunun son yıllarda deneyimlenen senaryo olduğunu söyleyebiliriz.
OPEC+ ve kota hikayesi
Son dönemde petrolü jeopolitik risk dışında ayakta tutan önemli başlıklardan biri OPEC+’nın uyguladığı üretim kotası. Ancak bu konuda, özellikle Asya tarafında yaşanan pazar kaybının Suudi Arabistan’ı rahatsız ettiği ve hali hazırda iç sorunları nedeniyle anlaşılan kotayı sık sık delen üyelerin de göz battığı biliniyor. Buna bağlı olarak da Örgüt, önceki aylarda üretim kısıntısının gevşetilmesi kararını almıştı. Ancak fiyatların baskılanması ardından bunu iki kez ertelediler. Şu an üretimdeki gevşeme kararının yeni yıl ile uygulamaya geçmesi bekleniyor. Ancak Trump ile birlikte ABD’nin Örgüt üzerindeki etkisini artırma ihtimali yüksek görünüyor. Trump’ın görüşüne göre çıkarım yapılacak olursa, üretimin gevşetilmesi taraftarı olması muhtemel. Ancak bu konuda nasıl bir yol izleyeceği ve OPEC+’da çatlaklar oluşup oluşmayacağı önemli olacak.
Enflasyon ve Fed
Trump ile birlikte enflasyonla mücadelenin sekteye uğrama ihtimali teoride artmış görünüyor. Dolayısıyla Fed’in sanılandan daha yavaş bir normalleşme yolu izleme ihtimali, yani yüksek faiz ortamının daha uzun süre uygulanma potansiyeli büyüme beklentilerini törpüleyebilir. Bu nedenle ekonomik göstergeleri de bir taraftan takip ediyor olacağız.
Teknik görünüm
Hem Batı Teksas petrolü, hem de Brent petrol baskı ile birlikte oldukça kritik bölgelere yaklaşmış durumda. Kritik olarak nitelendirdiğimiz bölge ABD petrolünde 65 dolar desteği. Ağustos 2021’den bu yana bu bölge altında haftalık kapanış sağlanamadı ve her başarısız deneme ardından uzunlukları değişen ralliler getirdi. Bu nedenle bölgenin destek olarak tutumu veya kırılma ihtimalini önemli görüyoruz. 65 dolar altındaki haftalık kapanışlarda 57 ve 50 dolar seviyeleri hedeflenebilir. Kırılamama durumun ilk etapta bant senaryosu, 65 – 74,5 dolar aralığında izlenebilir. Yükseliş için ise 74,5 üzerindeki haftalık kapanışlara ihtiyaç duyulabilir.
Brent petrolde aynı durum 70 dolar desteği için geçerli. Bu bölge altındaki haftalık kapanışlarda 57 ve 46 dolar seviyeleri gündeme gelebilir. 70 dolar desteğinin sınırlayıcı etkisini koruması halinde 70 – 79 bandı izlenebilir. Yükselişler için ise 79 dolar üzerindeki haftalık kapanışlara ihtiyaç duyulabilir.