Trump Gölgesinde Gözler İstihdam Verisinde

Donald Trump’ın 20 Ocak 2025 tarihinde ABD başkanlık koltuğuna oturduktan sonra izlediği politika ve piyasanın bu duruma verdiği reaksiyon dikkat çekerken piyasalar Trump sebebiyle ekonomik göstergelerin genel gidişatına net bir şekilde odaklanamadı. Bir yandan ülkelere uyguladığı tarife diğer yandan da orta doğu ve bazı stratejik alanlardaki (Panama, Grönland) açıklamaları 2025 yılının Trump popülaritesinde geçmesini sağlayabilir.

ABD ekonomisi bir yandan Trump’ın hem kendi ülkesi hem de küresel görünümde yaratacağı etkinliği ölçmeye çalışırken diğer yandan da mevcut iç dinamiklerindeki süreci değerlendirmeye çalışıyor. Fed cephesinde Aralık ayındaki projeksiyonlarda 2025 yılı için 2 adet faiz indirimi düşüncesi ön planda olsa da piyasa dinamikleri bu yıl için aynı düşüncede olmama iştahını gündemde tutuyor. Bu açıdan Mart ayındaki Fed Ekonomik Projeksiyonlar kritik olmakla birlikte Trump gölgesinde bir yandan enflasyon diğer yandan da istihdam piyasasındaki gelişmeleri dikkatli bir şekilde takip edeceğiz.

Şubat ayında Fed ve ECB gibi kritik merkez bankaları toplantılarının olmaması önem derecesi yüksek makro - ekonomik göstergeleri bir veri seti halinde değerlendirmenin önemini artırmaktadır. Bu açıdan 19 Mart Fed toplantısı öncesinde 2 adet Tüketici Fiyat Endeksi, Tarım Dışı İstihdam, İşsizlik Oranı ve Ortalama Saatlik Kazançlar verisi sonuçlanacağı göz ardı edilmemelidir. Bu açıdan 7 Şubat tarihinde sonuçlanacak istihdam verilerine (beklentilerden çok farklı sürpriz bir rakam gelmediği müddetçe) çok keskin bir anlam yüklenmemelidir.  Bu düşünce ile istihdam tarafındaki gelişmelere yönelik çalışmamıza geçebiliriz.

Piyasa katılımcıları her ayın ilk haftası Tarım Dışı İstihdam, İşsizlik Oranı ve Ortalama Saatlik Kazançlar / Gelirler verilerine odaklanır. Dünyanın en önemli ekonomisi ABD'nin gerek çalışan sayısı gerekse çalışma saati ve ücretlerdeki aylık değişimleri izlediğimiz bu verilerle istihdam ve enflasyon gibi önemli göstergelerin son halini yorumlayabilmek aynı zamanda da ABD Merkez Bankası Fed’in para politikasına yönelik olası aksiyonları tahmin edebilmek adına kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca bu haber akışının varlık fiyatı üzerindeki anlık etkileri de finansal piyasalarda işlem gerçekleştirenlerin ana gündemini meşgul ettiği için önemi daha da artmaktadır. Bu sebeple de kritik ABD verilerinin sonuçlarını yakından incelemeliyiz.

Trader(lar), haberlerin sonuçlarının olası etkilerini bilmek ve buna uygun strateji(ler) belirlemek ister. Söz konusu olası fiyatlama davranışı öncesinde de ilgili verilere yönelik tüm detaylara hâkim olması gerekir. Ancak bu destek ile trade performansında pozitif bir değişim izlenebilir. Bu sebeple “Tarım Dışı İstihdam” temalı raporumuzda, ilgili verilere ve geçmiş dönem etkilerine ilişkin tüm detaylara ulaşabilirsiniz.

Tarım sektörü haricinde (Sanayi, Kamu, Hizmet, vb) son ay içerisinde çalışan insanların sayısındaki değişikliklere Tarım Dışı İstihdam (Nonfarm Payrolls), ABD ekonomisinde geride kalan ay içerisinde, iş aradığı halde iş bulamayan kişilerin, toplam iş gücü içerisindeki oranına İşsizlik Oranı (Unemployment Rate), Tarım sektörü dışında çalışan işçilere ödenen saatlik ücretteki değişimlere ise Ortalama Saatlik Kazançlar (Average Hourly Earnings) adı verilir.

Aynı anda açıklanan bu 3 veri setinden teorik olarak 27 tane olasılık çıkmasına karşın fiyatlama davranışında Tarım Dışı İstihdam popülaritesinin genellikle bir adım önde olduğunu söyleyebiliriz. Tarım Dışı İstihdam verisi yerine Ortalama Saatlik Kazançlar verisinin fiyatlama alanına girebilmesi içinse, TDİ verisinin beklentiye paralel bir sonuç oluşturması ve Enflasyon dinamiklerinin Fed aksiyonları için tek geçerli konu olarak ağır kazanması gerekliliği göz ardı edilmemelidir.

Yaz Saati 15.30 / Kış Saati 16.30’da açıklanan bu veriler içerisinde Tarım Dışı İstihdam verisinin anlık fiyatlama davranışı için ilk etapta bakılan bir haber olduğunu yukarıda izah etmiştik. Bu düşüncemizin birinci sebebi 2013 yılından günümüze kadar elde etmiş olduğumuz istatistiklerde veri açıklandığı an TDİ verisi sonucunun fiyatlama mekanizmasına yansıyor oluşudur. İkinci sebebi ise ABD Merkez Bankası Fed’in para politikasında Enflasyon ve İstihdam piyasasını yakından takip ettiği ve buna ilişkin aldığı aksiyonlardır. Özellikle enflasyonun yeni dönemdeki tavrı ABD Merkez Bankasının faiz indirim konusunda ne kadar istekli / değil, piyasalarla arasındaki ayrışma ne kadar daha devam edecek sorusunun cevabında istihdam piyasası kritik bir önem arz etmektedir. Bu açıdan Tarım Dışı İstihdam verisi geçmişte olduğu gibi günümüzde de popülaritesini korumaktadır.

Cuma günü ABD’den gelecek kritik verilere ilişkin piyasa beklentilerine Bloomberg kaynak olarak göstereceğimiz yukarıdaki tablodan ulaşabilirsiniz. Bu rakamların veri sonuçlanana kadarki süreç içerisinde revize edilebileceği hususu göz ardı edilmemelidir. Bu sebeple de en güncel rakamlara veri açıklanmadan önceki Yurt Dışı Piyasalara yönelik hazırladığımız 3 ayrı bülten (Forex, Emtia ve ABD) vasıtasıyla ulaşabilirsiniz.

ABD İstihdam Verileri için Piyasa Tahminleri Nasıl Şekillenmektedir?

Tarım Dışı İstihdam verisine yönelik 71 ekonomist / analist tahminde bulundu. Burada en yüksek tahmin 240 bin, en düşük tahmin 105 bin, piyasa beklentisi ise medyan 170 bin olarak kaydedilmiştir. Tarım Dışı İstihdam verisinde 105 bin altında ya da 240 bin üzerinde gelebilecek herhangi bir sonuç piyasalar için sürpriz olacağından fiyat etkisi de o derece sert olması beklenir.

İşsizlik Oranı verisine yönelik 69 ekonomist / analist tahminde bulundu. Burada en yüksek tahmin 4,20%, en düşük tahmin 4,00%, piyasa beklentisi ise medyan 4,10% olarak kaydedilmiştir. İşsizlik Oranı verisinde 4,00% altında ya da 4,20%, üzerinde gelebilecek herhangi bir sonuç piyasalar için sürpriz olacağından fiyat etkisi de o derece sert olması beklenir.

Ortalama Saatlik Kazançlar verisine yönelik 33 ekonomist / analist tahminde bulundu. Burada en yüksek tahmin 3,90%, en düşük tahmin 3,60%, piyasa beklentisi ise medyan 3,80% olarak kaydedilmiştir. Ortalama Saatlik Kazançlar verisinde 3,60% altında ya da 3,90%, üzerinde gelebilecek herhangi bir sonuç piyasalar için sürpriz olsa da fiyat etkisi içerisine girmesi beklenmemekle birlikte enflasyon üzerinde ek bir baskı oluşturabilir mi hususu tartışılabilir. 

Bu 3 kritik veri içerisinde İşsizlik Oranı verisi hatırlandığı üzere Ağustos döneminde %4,3 oranına yükseldikten sonra istihdam kaygısı ile Fed Eylül toplantısında jumbo faiz indirimi ile gündemi meşgul etmiş, işsizlik oranı da Ağustos sonrasında kademeli bir şekilde %4,1 oranına kadar gerilemişti. Geçtiğimiz ay her ne kadar piyasa beklentisine paralel %4,1 olarak sonuçlansa da %4,2’den düşüş kaydettiği unutulmamalıdır. Bu açıdan iyimser beklenti için %4,1 altında reaksiyona ihtiyaç vardır. Paralel gelmesi nötr olacağı gibi üzerinde bir sonuçla gelmesi tekrar bir endişeyi oluşturabilir ve teyit için Mart ayındaki işsizlik rakamına odaklanılabilir.

Tarım Dışı İstihdam tarafında ise 3 aylık ortalama her ne kadar 165 bin olsa da 3 ay önce gelen 12 bin gibi çok kötü bir rakam sonrasında yeni gelecek rakamın bu ortalamayı oldukça yukarı çekeceği göz ardı edilmemelidir. 12 aylık ortalamanın da 216 bin olduğu düşünüldüğünde, sürpriz etkisi yaratacak çift haneli bir sonuç izlemememiz durumunda beklenti altında kalsa da çok kötü bir görünüm olarak adlandırmayacağımızı belirtebiliriz. Hatta 3 aylık ortalamanın psikolojik 200 bin olarak kalmaya devam etmesi için de minimum 117 bin gelmesi gerektiği, verinin bu açıdan daha rahat olduğunu ancak piyasanın bu tür değişimlerde anlık spekülatif etkisini kullanabileceği unutulmamalıdır. Yani trader ile temel analist arasında bu tür zamanlarda farklılıklar olacağı göz ardı edilmemelidir.

Ortalama Saatlik Kazançlar / Gelirler verisi ücret değişimlerin enflasyon üzerinde etki yaratıp yaratmaması hususunu takip etmemiz açısından önemli. Ancak Tarım Dışı İstihdam ve İşsizlik Oranı gölgesinde kalabileceği, ADP özel sektör istihdam verisinde de hem mevcut hem de iş değiştirenlerin yüzdesel maaş değişimlerinin bir öncekine neredeyse paralel olan bir senaryo çizdiğinden ciddi bir anlam yüklenilmemesi gerektiğini söyleyebiliriz. Tabi burada beklentiye çok yakın bir senaryo üzerinden gidiyoruz. Sürpriz diyebileceğimiz piyasa tahminleri dışında gelmesi durumunda traderlar bu duruma seyirci kalmayacaktır.

ABD Merkez Bankası Fed, Veri Sonuçlarına Göre Kararını Değiştirir Mi?

ABD Merkez Bankası Fed, sadece 1 veriye bakarak para politikası kararlarında aksiyona geçmeyecektir. Tüm veri setini bir arada değerlendirerek para politikasında bir revizyon görecek mi konusunu tartışacaktır. Ancak Trader aynı durumu sürdürmek istemez. Kendisi her veriyi kendi iç dinamiklerinde olumlu ya da olumsuz okur ve anlık dinamiklerdeki volatiliteden yararlanmak ister.

Bu açıdan bu tür veriler açıklandığında Fed kaynaklı karar mekanizması ile Fed’e ilişkin spekülatif fiyatlama davranışı arasındaki farkı iyice ayırt etmemiz gerekmektedir.  

Piyasa dinamiklerine dönecek olursak, Fed’in ilk faiz toplantısı 19 Mart tarihindedir. Bu toplantıda bankanın faiz indirimi yapma ihtimali %16 ile oldukça düşük bir orandır. Fed için ilk faiz indirimi beklentisi ise 18 Haziran tarihinde %65 ile eşik bölge üzerinde iyimserlik taşımaktadır. Bu açıdan gelecek olan sonuçların Haziran dönemindeki isteği güçlendirip güçlendirmeyeceği hususuna göre anlık fiyatlama reaksiyonunu takip edeceğiz. Mart ayı için keskin bir değişim olmayacağından Haziran dönemine yönelik spekülasyon varlık fiyatlarında dalgalanmalara yol açabilir.

Veri Sonuçlarına Yönelik Başarılı Yorumlar Yapabilmek İçin, Geçmiş Dönemdeki Etkilerin Bilinmesi Önemlidir!

Kritik ABD verilerinin varlık fiyatları üzerindeki olası etkilerini doğru yorumlayabilmek, stratejilerin başarıya dönüşebilmesi adına önemlidir. Bu sebeple de yorumlama yeteneğinizi geliştirebilmek için geçmiş dönemlerde nasıl reaksiyon verdiğinin bilinmesi önemlidir. Ancak bu bilgi, yeni dönemdeki beklentilerde kesin başarıya ulaştırır psikolojisini oluşturmamalıdır. Çünkü günler / haftalar / aylar hatta yıllar içerisinde ülkelerin makro – ekonomik dinamikleri ve piyasa beklentileri farklılaşabiliyor. Bu sebeple de her ay aynı etkiyi beklemek doğru olmayacaktır. Geçmiş dönem çalışmaları, yatırımcıların bu veri ile birlikte olası hareket akışını daha başarılı bir şekilde yorumlayabilmek adına pratik bilgiler olarak düşünülmelidir.

10 Ocak 2025 tarihinde yani bir önceki ay açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD ve Ons Altın ilk dakika fiyatlama davranışında önemli bir düşüş izlemekteyiz. Ancak bu düşüş ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmakta ve diğer dakikalarda da davranışı biçimini değiştirmektedir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır. “GCM Forex / Viop / Borsa Yatırımcıları”, verilerin sonucuna ilişkin GCM MT4 / GCM MT5 platformları içerisinde yer alan ve anlık olarak veri akışının geçtiği “Haberler” bölümünden yararlanabilir.

5 Şubat 2024 tarihinde yani bir önceki yılın aynı ayında açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD ve Ons Altın ilk dakika fiyatlama davranışında önemli bir düşüş izlemekteyiz. Ancak bu düşüş ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmakta ve diğer dakikalarda da davranışı biçimini değiştirmektedir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır. “GCM Forex / Viop / Borsa Yatırımcıları”, verilerin sonucuna ilişkin GCM MT4 / GCM MT5 platformları içerisinde yer alan ve anlık olarak veri akışının geçtiği “Haberler” bölümünden yararlanabilir.

Önemli Finansal Varlıklar Bu Verilerden Nasıl Etkilenir!

Yukarıda gerek 1 ay gerekse 1 yıl öncesine ilişkin verilerin EURUSD ve ONS ALTIN 1 dakikalık grafik üzerindeki etkisine değindik. Peki, dünyanın en fazla işlem gören EURUSD paritesi, kritik ABD verilerine göre nasıl bir performans oluşturabilir. Bu sorunun cevabı için 2013 Ocak'tan itibaren ilgili haberlerin sonuçlarının parite üzerindeki 5, 15 ve 30 dakikalık zaman dilimlerinde kaç pip hareket ettiğini aşağıdaki tablolardan görebilirsiniz.

145 tane veri (12 yıl + 1 ay) sonucunun EURUSD paritesi üzerindeki etkisini incelediğimizde 5 dakika içerisinde ortalama 48 pip, 15 dakika içerisinde ortalama 53 pip ve 30 dakika içerisinde ortalama 58 pip hareket ettiğini, 5 ile 30 dakika arasındaki ortalama değerler incelendiğinde önemli bir pip farkının olmadığını ve bu nedenle de özellikle istihdam verilerinin ilk 5 dakika üzerindeki olası etkisinin çok daha önemli olduğunu söyleyebiliriz. Tablo içerisinde yeşil renkli olanlar genel ortalamanın üzerindeki performans, kırmızı renkli olanlar ise genel ortalamanın altındaki performans olarak dikkate alınabilir. 2024 yılının geneline baktığımızda yılın başı ve son bölümü dışında genel anlamda ortalamaya yakın performanslar izlemekteyiz. Özellikle ABD Merkez Bankası Fed politikasının makro gelişmelerdeki değişimlere yüklenen anlam ve verilerin beklentilerinden çok fazla sapması genel ortalamalardan uzaklaşılmasını sağlayacağını pip değerlerinden görebiliyoruz. Tarihsel olarak da yeni yıla oldukça sert fiyatlama değişimi ile başladığımızı belirtmekte de fayda var. Bu açıdan bir yandan veri sonuçlarının beklentiden ne kadar saptığını diğer yandan da veriye piyasanın ciddi bir anlam yükleyip yüklemediğini takip edeceğiz.

İlk 5 dakikanın öneminden bahsediyoruz ancak bu düşünce 5 dakikanın sonuna kadar ilgili etkinin devam ettiği anlamına gelmemelidir. Bu konu ile alakalı en net bilgi hiç şüphesiz ki bir ay ve bir yıl önce vurgusu ile paylaştığımızı EURUSD ve ONS ALTIN 1 dakikalık grafiktir. Burada ilk iki dakikada hareket alanının genel itibariyle yoğunlukta olduğu zaman dilimi olarak söyleyebiliriz.

Bu istatistik DOLAR ENDEKSİ (#DOLLAR_IND), GBPUSD, USDJPY, DAX40, USDTRY, EURTRY, HAM PETROL (CRUDE OIL) ve BRENT PETROL (BRENT OIL) gibi diğer finansal varlıklarda da benzer özellikler taşımakla birlikte biraz daha farklı bir istatistik oluşturabilmek adına süüreyi daha da uzatarak Benchmark gösterge SP500 endeksi ile çalışmamızı tamamlayalım. 

Tarım Dışı İstihdam verisi açıklanması ardından SP500 fiyatının 6 saatlik performansının son 1 yıllık görüntüsü yer almaktadır. Veri açıklandığı andan itibaren hareket alanı oluşmaya başlarken bu hareketin ilk 2 saate kadar devam ettiğini ve ondan sonra sürecin yataya bağladığına şahidiz. Burada hem verinin anlık etkisi hem de veri açıklandıktan 1 saat sonra hisse senedi piyasası açılışı sonrasında da reaksiyonların kademeli bir şekilde devam ettiği göz ardı edilmemelidir.

Bu durumu 2 farklı bölüme ayırt edilmesi gerektiğini yukarıda izah etmiştik. Tam da bu noktada 6 saatlik performansı 1 saatlik performans olarak aşağıdaki grafik gibi değiştirdiğimizde hareket akışının ilk 5 dkya sıkıştığını çok net görebilmekteyiz. O halde hem veri açıklandığı an hem de hisse senedi piyasası açıldığı anki ilk etkiler verinin değerlendirmesini yorumlayabilmemiz açısından önemlidir.

Raporumuzu İnceledikten Sonra Canlı Yayınımızı Kaçırmayınız!

Kritik ABD verilerine yönelik hazırlanan raporumuza ek olarak veri açıklanmadan 15 dakika önce sizlerle buluşarak hem mevcut süreci güncel bir şekilde yorumluyor hem de Dolar Endeksi, ABD 10 Yıllık Tahvil Faiz Oranı, EURUSD, SP500 ve ALTIN gibi önemli referans varlıklar üzerindeki olası etkilerle birlikte kısa vadeli teknik görünümü değerlendiriyoruz. Böylelikle kritik bir makro gündemi daha hem medya hem de yazılı formattaki çalışmalarımız ile yoğun bir tempoda ve eğitici şekilde tamamlamış oluyoruz. YouTube canlı yayın programına yönelik kayıt ve katılım bilgisi içinse GCM YATIRIM EĞİTİM sayfasını (https://www.gcmyatirim.com.tr/egitim/canli-yayinlar) ziyaret edebilirsiniz.