Altcoin Nedir? Nasıl Alınır Satılır?

Kripto para piyasalarında adını sıkça duyduğumuz altcoin tabiri, "alternative" ve "coin" kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur ve bu terim Bitcoin harici tüm kripto para birimlerini ve token’ları kapsayıcı bir kavram olarak kullanılır.

Kripto para piyasasının çeşitliğini oluşturan altcoin’ler; farklı özelliklere, teknolojilere ve amaçlara sahip olabilirler ve piyasada birçok farklı altcoin bulunmaktadır. Bu yüzden kripto para evrenindeki heyecan verici yolculuğumuzda, bu seferki durağımız altcoin’ler.

Altcoin Nedir? 

Çoğumuz kripto para dünyasıyla Bitcoin’in ismini bir yerlerden duyarak başlamışızdır. Ancak bu dijital okyanusta biraz ıslandıktan hemen sonra fark ederiz ki, Bitcoin sadece başlangıçtır; çünkü burada Bitcoin haricinde çok sayıda coin ve token vardır. İşte bu sayıları binlerle ifade edilen Bitcoin harici diğer kripto paraların tümüne genel olarak “altcoin” denilir ve her bir altcoin’in tıpkı hisse senedi borsalarında olduğu gibi kısa bir kodu bulunur.

Bitcoin sonrasında ortaya çıkan bu çeşitlilik, insanların aklında şu soruyu filizlendirebilir: Neden bu kadar çok altcoin var? Bu soruya cevap verirken, meseleyi birkaç açıdan ele alabiliriz.

İlk olarak, ekonomideki tekelci rekabet kavramından ilham alarak, her altcoin'in aslında diğer coin'lerden bir “farklılaştırma” içerdiğini düşünebiliriz. Yani her bir altcoin, öncelikle bir protokol farklılığıyla var olmuştur. Örneğin, blok onay süresi, boyutu, mutabakat yaklaşımı, blok içinde sunulan hizmetler ve kripto para arz miktarı gibi parametreler, her altcoin'de farklılık gösterir.

Peki, altcoin’lerde çeşitlenmeyi sağlayan bu farklılaştırmalar ile ne sağlanmaya çalışılmaktadır? Bu sorunun yanıtı için de Ethereum’un mucidi Vitalik Buterin’in yine ekonomi biliminden ödünç alarak “üçlü açmaz” olarak tanımladığı olguya göz atmalıyız.

Tüm kripto paraların üç sacayağı bulunur: Güvenlik, merkeziyetsizlik ve ölçeklenebilirlik… Üçlü açmaz durumu ise burada ortaya çıkar. Buna göre bir kripto parada, bu üç özellikten ikisi aynı anda amaçlanan düzeyde sağlanabilir; fakat üçü aynı anda, birinden taviz vermeksizin mükemmel bir biçimde elde edilemez. Örneğin tam bir merkeziyetsizlik ve yüksek ölçeklenebilirliği, güvenliği bir miktar sarsmadan sağlamak zordur.

Diğer taraftan, altcoin'lerin sahip olduğu bu özellikler keskin bir "ya var ya yok" çizgisiyle değil, belirli bir skala içinde değerlendirilir. Bu nedenle, farklılaştırma konseptine her zaman açıktır. Örneğin, Bitcoin'in blok boyutu 1 MB, ortalama blok onay süresi ise 10 dakikadır. Bu bağlamda, ortalama işlem boyutu da hesaba katıldığında, Bitcoin'de saniye başına işlem (Transactions per second - TPS) yaklaşık 7 civarındadır. Bu durum, Bitcoin'in sadece ana katman ile ölçeklendirme açısından sınırlı olduğunun bir göstergesidir. Ancak Litecoin'de saniye başına işlem sayısı 56'dır. Bu da bize gösteriyor ki, üçlü denge içindeki geliştirme hedefleri, Bitcoin dışındaki altcoin'lerin ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamıştır.

Elbette, bu özelliklerin ötesinde farklılaştırmalar da söz konusudur. Örneğin, Bitcoin'in temel amacı genellikle bir elektronik ödeme sistemi oluşturmak üzerinedir. Ancak bazı durumlarda belirli koşullara bağlı ödemeler yapılması gerekebilir ve bu ihtiyaca yönelik çözüm, Ethereum gibi akıllı sözleşme destekli platformlarda ortaya çıkar. Ayrıca, Bitcoin'in değişim aracı olma özelliğinin etkinliği için, en azından şimdilik, oldukça oynak olabilir ve bu sebeple USD'ye sabitlenmiş bir altcoin olan Tether gibi alternatif coin'ler ortaya çıkmıştır.

Altcoinlerin Piyasa Dinamikleri: Coinler neye göre yükselir?

Tüm yatırım araçları gibi, coin’lerin fiyatları da arz talep karşılaşması sonucunda yükselir ya da düşer. Diğer bir ifadeyle, herhangi bir coin’de talep arzdan daha fazla artığında, söz konusu coin’in fiyatının yükseldiğini; tersi durumda da düştüğünü gözlemleriz.

Altcoin’lerin arz özellikleri protokol yapısıyla ilişkilidir ve bu protokol yapısı arzın ne şekilde artıp azalacağını ve emisyon hacminin bir limiti olup olmadığını belirler. Diğer taraftan, herhangi bir altcoin’in talebini şekillendiren koşulların ise bağımsız bir şekilde ele alınması gerekir. Arz ve talep koşullarının bir arada incelenmesi, kripto para terminolojisinde "tokenomik" olarak adlandırılır.

Altcoin’lerin piyasa dinamiklerini analiz ederken, her bir coin’in kendine özgü özelliklere sahip olduğunu ve bu nedenle altcoin fiyatlarındaki artış ve azalışların tek bir çatı altında ele alınmasının mümkün olmadığını bilmek önemlidir. Başka bir anlatımla söylersek, her bir altcoin değerlendirilirken, bağımsız bir analiz sürecinden geçirilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, geçmiş deneyimler, Bitcoin fiyatlaması ile altcoin’lerin piyasa dinamikleri arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, Bitcoin fiyatlarının boğa eğiliminde olduğu, ancak dominansın düştüğü dönemlerin, altcoin piyasasında olumlu bir atmosfer yaratabileceğini göstermektedir.

Altcoin Madenciliği: Temelleri ve Süreçleri

Altcoin madenciliğinin nasıl yapılacağını, genellikle altcoin’in kullandığı konsensüs mekanizması belirler. Kripto para madenciliğinde kullanılan çok sayıda konsensüs mekanizması türü bulunmakla birlikte, altcoin’lerin önemli bir bölümü Bitcoin gibi PoW modeli veya Ethereum gibi PoS modeli üzerinde çalışır.

Burada sözü geçen bu konsensüs mekanizmaları arasındaki fark, çeşitli altcoin’lerde farklı madencilik yöntemleri kullanmanız gerektiği anlamına da gelir. Altcoin madenciliği yapmadan önce, hangi konsensüs mekanizmasını kullandığını anlamak ve buna uygun bir madencilik donanımı ve yazılımını seçmek önemlidir.

PoW tabanlı altcoin madenciliğinde, CPU'lar, GPU'lar veya ASIC'ler gibi madencilik donanımları kullanırken, özel madencilik yazılımları ise genellikle altcoin'in resmi web sitesinden veya madencilik havuzlarından sağlanır. Diğer taraftan PoS (Proof of Stake) tabanlı altcoin'lerde ise, herhangi bir donanımla madencilik söz konusu değildir, bunun yerine doğrulayıcı olarak ağa katılmak ve altcoin teşviki almak için belirli bir miktar coin’in stake edilmesi gereklidir.

Altcoin madenciliği, kripto para birimleriyle ilgilenen ve bu sahada pasif gelir elde etmek isteyen kişiler için bir seçenek olabilir. Ancak, bu kararı vermeden önce altcoin'lerin gelecek beklentilerini, madencilik zorluğunu, maliyetini ve potansiyel risklerini detaylarıyla incelemek önemlidir.

Ayrıca, kripto sektöründeki hızlı değişiklikleri göz önünde bulundurarak güncel gelişmeleri takip etmek, altcoin madenciliğinin uzun vadeli olarak karlı olup olmayacağını anlamak için kritik bir faktördür.

Piyasadaki Popüler Altcoinler 

Popüler altcoin’lerden bazıları şunlardır:

1-Ethereum (ETH) - Piyasa Değeri: 276 milyar $

Bitcoin’den sonra en popüler coin denilince tüm listelerde tartışmasız Ethereum yer alacaktır. Günümüzde en yüksek değere sahip token’ler ve NFT’ler Ethereum ağından destek alıyor. Ethereum'un en ayırt edici özelliği ise programlanabilir oluşu. Bu yüzden merkezi olmayan uygulamalar (DApp'ler) ve akıllı sözleşmeler denilince akla ilk olarak o geliyor.

2-Binance Coin (BNB) – Piyasa Değeri: 46 milyar $

Başlangıçta Ethereum ağında çalışan bir ERC-20 token’ı olarak piyasa sürüldü. Sonradan BNB Chain adında kendi blok zincirin yerel token’ı haline geldi. Bugün için birçok hizmette kullanılabilen BNB, aynı zamanda Binance borsasında özel kampanyalardan yararlanılmasını da sağlıyor.

3-Litecoin (LTC) – Piyasa Değeri: 5 milyar $

Litecoin; 2011 yılında Charlie Lee tarafından, Bitcoin’in işlem hızı ve ölçeklenebilirliğini iyileştirme ve bu sınırlamalara bir çözüm getirmek amacıyla geliştirilmiş bir altcoin. Toplam arzı 81 milyon ve işlem hızı ise Bitcoin’in yaklaşık sekiz katıdır.

4-Ripple (XRP) – Piyasa Değeri: 29 milyara $

Ripple’ın ana amacı uluslararası para transferinde SWIFT’in yerini almak ya da en azından ona alternatif olabilmek… Saniye başı 1500 kadar işlemi işleyebiliyor ve işlem maliyetleri de SWIFT’e göre oldukça düşük düzeylerde.

5-Tezos (XTZ) – Piyasa Değeri: 963 milyon $

PoS mutabakatını ilk kullanan altcoin olma özelliğini taşıyan Tezos; kullanıcılara, üçüncü taraf sansür ve engellemelerinin olmadığı bir ortamda akıllı sözleşmeler ile uygulamalar geliştirme imkânı tanıyan bir platform sunuyor.

6-Tether (USDT) – Piyasa Değeri: 96 milyar $

Tether ABD dolarına bağlanmış bir stablecoin. Değerinin daima 1 dolar olması amaçlanıyor. Elbette Tether’i saklamak için, dolarda olduğu gibi bir banka hesabına gereksinim yok. Ayrıca Tether ile 7/24 alım-satım yapabilme veya para transferi gerçekleştirebilmek de mümkün.

7-Stellar (XLM) – Piyasa Değeri: 3,3 milyar $

Stellar, herhangi bir para biriminin dijital temsillerini desteklemek için oluşturulmuş bir blok zinciri ve Lumen (XLM) adı verilen kendi yerel token’ına sahiptir. Yaklaşık 3,3 milyar dolarlık güncel değeri ile Stellar, aynı zamanda Ripple’ın en önemli rakibi olarak da görülür.

8-Dogecoin (DOGE) – Piyasa Değeri: 11,7 milyar $

Dogecoin, bir memecoin, yani şaka coin’i olarak ortaya çıktı; ancak sonrasında oldukça popüler hale geldi. Elbette bu popülerliği hazırlayan koşullardan biri de Elon Musk’ın 2021 yılındaki tweet’i oldu. Bugün ise en önemli kripto para borsalarında listenen bir altcoin olarak karşımıza çıkan Doge, piyasa değeri bakımından da şu anda 10. sırada yer alıyor.

9-Filecoin (FIL) – Piyasa Değeri: 2,7 milyar $

Altcoin’ler içerisinde en bilinenler arasında sayılmaz. Ancak amaç itibariyle orijinal bir coin olduğu söylenebilir. Merkeziyetsiz bir bulut hizmeti sağlamak amacıyla tasarlanmış olan Filecoin’de, yerel token’ı FIL cinsinden ödeme yaparak depolama alanı satın alınabiliyor.

10-Bitcoin Cash (BCH) – Piyasa Değeri: 4,7 milyar $

Bitcoin’in ölçeklendirme alanındaki sınırlarını iyileştirme maksadıyla, Bitcoin zincirinden sert çatallanma ile ortaya çıktı. Bitcoin Cash zincirinin güncel blok boyutu 32 MB. Adında Bitcoin olsa da, Bitcoin kadar rağbet göremedi; ancak yine de çıktığı günden beri varlığını sürdürüyor.

“Altcoinler nelerdir?” sorusuna yalnızca mevcut altcoin’lerin isimlerini alt alta içeren bir listeyle cevap verilecek olsa, bu liste onlarca sayfaya ancak sığacaktır. Bu yüzden kripto dünyasında keşfedilecek daha birçok altcoin bulunuyor. Örneğin; Cardano, Polkadot, Chainlink, Uniswap ve Solana gibi son dönemin yıldızları, bu büyülü dünyada öne çıkanlardan sadece birkaçı.

Altcoin Nasıl Alınır, Nasıl Satılır?

Altcoin nedir ve popüler bazı altcoin’ler nelerdir sorularından sonra, şimdi sıra geldi altcoin nasıl alınır sorusuna…

Aslında bu sorunun oldukça basit bir cevabı var; çünkü altcoin almak ile Bitcoin almak için aynı yol, yani kripto para borsaları karşımıza çıkıyor. Ancak bir farkla ki, altcoin’lerin tamamını Bitcoin veya Ether gibi tüm kripto para borsalarında bulmak mümkün değil. Çünkü farklı kripto borsalarında listenen altcoin’ler farklılık gösteriyor. Bu yüzden altcoin alım-satımı için, ilgilendiğiniz altcoin’in bulunduğu bir borsada hesap açmanız gerekiyor. Ayrıca, borsaların güvenilirliği, komisyon oranları, işlem hacmi, desteklediği ödeme yöntemleri ve müşteri hizmetleri gibi kriterleri de göz önünde bulundurmanız gerekir. Borsada hesap açıp hesabınıza para yatırdıktan sonra ise altcoin alıp-satmaya başlayabilirsiniz.

Örneklerde de görüleceği üzere, esasında her bir altcoin’in kendi hikâyesine sahip bir dünyası vardır ve bu yönüyle altcoin’ler kripto para gezegenin eşsiz mozaiğini oluşturur. Bununla birlikte bu hikâyelerin hepsinin gelecekte yer bulacağını düşünmek makul değildir. Çünkü birçok altcoin projesi geçmişte başarısız olmuş veya zamanla değerini çok büyük ölçüde yitirmiştir.

Diğer taraftan altcoin’ler için bir diğer risk de, işlem gördüğü borsalarda delist edilmesi, yani işlemden kaldırılması durumudur. Elbette, böyle bir durumda aynı altcoin’in başka bir borsaya transfer edilerek alım-satımı mümkün olabiliyor. Yine de özellikle itibari yüksek kripto borsalarından herhangi bir altcoin’in delist edilmesinin, ilgili coin’de ciddi değer kaybına sebep olabileceği unutulmamalı.

Bununla birlikte altcoin’in herhangi bir sebeple değerini büyük ölçüde yitirmesi, sonrasında ortadan tamamen kaybolacağı anlamına da gelmez. Çünkü geliştiricilerin çalışmaları, topluluğun desteği ve yeni borsalara girişi gibi faktörler, altcoin’in değerini yeniden yükselmesini sağlayabilir.

Bu nedenle, altcoin yatırımı yapmadan önce daha dikkatli olmak, ilgili altcoin’in ne amaçla geliştirildiği, hangi boşluğu doldurduğu ya da hangi soruna çözüm getirdiği ve protokolünün güvenilir olup olmadığı gibi soruları irdeleyerek, bu konuda kapsamlı bir araştırma yapmak önemlidir.