Delist Ne Demek? Kripto Varlıklar Neden Delist Edilir?

Delist Ne Demek?

Bir menkul kıymetin (örneğin, hisse senedi veya kripto para birimi), işlem gördüğü borsanın kotasyon şartlarını kaybetmesi veya farklı sebepler nedeniyle borsada liste dışı bırakılması (kotasyondan çıkarılmasına) sürecine “delisting” denilir. 

Türkçeye “liste dışı” olarak çevirebileceğimiz delist ise, kripto borsalarında, bir varlığın borsa listesinden çıkarılması anlamına gelir. Bir coin’in delist olması, o paranın delist edilen borsa üzerinde alım-satım işlemlerine kapanması anlamına gelir.

Kripto Para Birimlerinde Delist Ne Demek?

Bir kripto para biriminin işlem gördüğü belirli bir borsadan çıkarılmasına “delist edilme” denilir. Ancak kripto borsalarının doğası gereği, bir kripto para (coin/token) aynı anda birden fazla borsada işlem görebilir.

Kripto paraların işlem gördüğü borsalar; merkezi borsalar (CEX), merkeziyetsiz borsalar (DEX) ve tezgâh üstü piyasalar (OTC) olmak üzere üçe ayrılır. Delist kuralları gerek borsa türüne gerekse borsanın iç standartlarına göre farklı şekillerde belirlenir. Her borsanın listeleme ve liste dışı bırakma koşulları farklılık gösterebilir. Bu nedenle, herhangi bir borsada delist edilen bir coin veya token, başka bir borsada işlem görmeye devam edebilir.

Delist Sürecinin Yatırımcılar Üzerindeki Etkisi

Her ne kadar tüm kripto paralar kötü sebeplerden dolayı borsadan çıkarılmasa da bir kripto paranın listeden çıkarılması, yani delist edilmesi olumlu bir gelişme olarak yorumlanmaz. Çünkü delist olma, azalan likidite ve itibar kaybının etkisiyle artan oynaklığa ve önemli fiyat düşüşlerine yol açabilir. Bu yüzden yatırımcıların, delist edilme riski olan coin'lere yatırım yapmadan önce borsaların listeleme kriterlerini incelemeleri ve ayrıca delist duyurularını kaçırmamak için borsaların resmi duyuru kanallarını düzenli olarak kontrol etmeleri faydalı olabilir.

Kripto dünyasında, bir token/coin listeden çıkarıldığında ilgili coin’e yatırım yapmış olanlara fonlarını çekmeleri için genellikle belirli bir zaman tanınır ve bu sürenin sonunda söz konusu kripto biriminin delist edildiği kripto borsasında alım-satımı durdurulur.

Delist olan coin’ler, kişisel kripto cüzdanlara transfer edilebilir veya işlem gördüğü farklı bir kripto borsası olması durumda, ilgili borsada alım-satımı satımına devam edilebilir.

Delist İşlemi ve Piyasa Dinamikleri

Delist edilme sürecinin arkasında birbirinden farklı nedenler olabilir. Örneğin bir coin'in arkasındaki projenin sona ermesi gibi bir sebebe bağlı olarak proje sahipleri gönüllü delist talep edebilir veya bir coin artık borsanın çeşitli listeleme standartlarını karşılamıyor olabilir. Listeleme standartlarına uyumsuzluk sebebiyle borsa tarafından delist edilme durumu, talep üzerine delisting süreçlerinden daha yayın görülür.

Bir borsanın bir coin ya da token’ı listeden çıkarmaya karar verip vermemesi de yine kendi içerisinde birçok gerekçeye bağlı olabilir ve söz konusu bu gerekçeler ilgili borsanın belirlediği kriterler çerçevesinde farklılık gösterebilir. Bu süreçte, borsalar genellikle projelerin teknik altyapısını, finansal durumunu ve piyasa talebini değerlendirir. Kripto borsalarında delist (listeden çıkarma) kriterleri borsadan borsaya değişebilse de, yaygın olarak öne çıkan bazı delist edilme kriterleri şunlardır:

• Düşük ticaret hacmi
• Geliştirici desteğinin azalması veya yokluğu
• Yasal veya düzenleyici kurallar
• Güvenlik sorunları
• Piyasa dolandırıcılığı ve manipülasyon
• Teknik ve operasyonel sorunlar
• Topluluk veya kullanıcı ilgisinin azalması

Bir coin, yukarıdaki kriterlere uyum bakımından zayıflık gösteriyorsa, delist edilme riski taşıdığı söylenebilir.

Delist Olan Coin’lerin Geleceği

Delist edilen coin'lerin geleceği, tekrar listeye alınıp alınmama bakımından belirsizlik içerir. Ancak, projenin arkasındaki ekip aktif olarak çalışmaya devam ederse, yeni güncellemeler ve geliştirmeler ile tekrar listeleme şansı artabilir.

Delist edilen coin’lerin tekrar listelenme olasılıkları, proje ekibinin teknik ve operasyonel iyileştirmeler yapması, düzenleyici gereksinimlerin karşılanması ve piyasa talebinin yükselmesi gibi faktörlere bağlıdır.

Proje ekibi, borsalarla iletişime geçerek ve gerekli başvuruları yaparak coin’lerini tekrar listeletebilir. Yeni ortaklıklar, ittifaklar ve projede yapılan yenilikler, coin’lerin tekrar listelenme olasılığını artırabilir.

Yatırımcılar delist edilen coin’leri, başka borsalarda işlem yapmak üzere taşıyabilir veya kripto cüzdanlarda saklayabilir. Bu süreçte proje ve topluluk güncellemelerini takip etmek, coin’lerin geleceği hakkında bilgi sahibi olmak açısından önemlidir. Diğer borsalarda işlem yapma seçeneklerini değerlendirirken ise yine güvenlik önlemlerine dikkat edilmelidir.

Türkiye’de Listeleme ve Delist Süreci

Dünyanın farklı yerlerinde faaliyet gösteren kripto borsalarının listeleme ve delist etme kriterleri, gerek borsaların bağlı bulundukları otoritelerin kuralları gerekse kendi iç prosedürleri çerçevesinde işler ve bu yüzden farklılıklar içerir.

Ülkemiz Sermaye Piyasası Kanunu (SPKn) ise, listeleme ve liste dışı bırakmaya yönelik özel bir hüküm içermektedir. Buna göre SPKn 35/C maddesinin 2 fıkrası gereğince, kripto platformlarının kendi nezdlerinde işlem görecek veya ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturulması zorunludur ve bu konuda SPK tarafından ilke ve esaslar düzenlenebilir, ibaresi yer almaktadır.

Yine aynı fıkrada devamla; belirlenecek ilke ve esaslarda, TÜBİTAK’ın ya da gerekli görülen diğer kurum ve kuruluşların görüşü alınarak kripto varlıkların teknolojik özelliklerine ilişkin teknik kriterlere yer verilebileceği ve bir kripto varlığın platformlarca listelenmiş olmasının bunların kamuca tekeffülü anlamına gelmeyeceği belirtilmektedir.