GCM Opsiyon Hesaplama Aracı Kullanım Rehberi
Opsiyonları tam anlamıyla kavrayabilmenin yolu, opsiyon priminin ne olduğunu ve opsiyon priminin nasıl hesaplandığını anlamaktan geçiyor. Bu yüzden “Opsiyon Primi Nedir?” başlıklı yazımızda ilk soruyu olabildiğince detaylı bir şekilde ele almıştık.
Bu yazımızda ise, örnek bir opsiyon sözleşmesi seçip, onun üzerinden uygulamalı olarak opsiyon primi hesaplamasının nasıl yapıldığını göreceğiz. Üstelik bunu yaparken kâğıt kaleme ihtiyacımız olmayacak; çünkü doğrudan bu amaç için geliştirilmiş GCM Opsiyon Hesaplama Aracı’nı kullanacağız.
GCM Opsiyon Hesaplama Aracı Ne İşe Yarar?
Örnek Opsiyon: #O_SILVER_0422_A_25
Dayanak Varlık: Silver (Ons Gümüş)
Ons Gümüş Spot Fiyatı: 27 $
Vade: 28.04.2022
Tür: Alım
Kullanım Fiyatı: 25 $
Yukarıdaki opsiyon, bir ons gümüş piyasada 27 dolardan işlem görürken, 1 ayın sonunda (28 Nisan 2 022 tarihine 30 gün kaldığını varsayıyoruz) 1 ons gümüşü 25 dolardan alma hakkı tanımaktadır. Diğer bir ifadeyle bu opsiyon, alıcısına, 28 Nisan 2022 tarihinde 1 ons gümüşü 25 dolardan alma hakkı verirken; satıcısına ise aynı tarihte 1 ons gümüşü 25 dolardan satma yükümlüğü getirmektedir.
Peki, şartlar böyleyken opsiyon satıcısı bu hakkı kaç dolardan satmalı ve opsiyon alıcısı da bu hakkı almak için kaç dolar ödemelidir? İşte bu soru, alıcının ne için ödeme yaptığını, satıcının ise neyin karşılığında ödeme aldığını anlamak için kilit bir sorudur!
Aldığınız ya da sattığınız opsiyon fiyatını, dayanak varlık fiyatı (örneğimizde Ons Gümüş), dayanak varlığın örtük oynaklığı (beklenen volatilite) ve vadeye kalan süre gibi parametreler belirler.
Diğer taraftan, eğer söz konusu bu opsiyonu almış olsaydınız (long-call) opsiyon fiyatının yükselmesini; eğer aynı opsiyonu satsaydınız da, opsiyon fiyatının düşmesini bekliyorsunuz demektir. Opsiyon fiyatında vade süresince yaşanacak olası yükseliş ve düşüşler ise yine biraz önce sözü edilen parametrelerdeki değişim neticesinde gerçekleşir.
Gerek opsiyonu alırken ya da satarken, opsiyon alım-satımını hangi örtük oynaklık değerine karşılık olarak yaptığınızı bilebilmek, gerekse opsiyonun fiyatını etkileyecek opsiyon parametrelerindeki beklediğiniz değişimler neticesinde aldığınız ya da sattığınız opsiyonun fiyatının ne kadara yükseleceğini ya da düşeceğini öngörebilmek için GCM Opsiyon Hesaplama Aracı’nı kullanmak bizim açımızdan çok büyük bir fayda sağlar.
GCM Opsiyon Hesaplama Aracı’nda Yer Alan Kavramlar
Şema I
Şema I’de görüldüğü gibi, GCM Opsiyon Hesaplama Aracı, örneğimizdeki opsiyonunun değerini 0,84 dolar, yani 84 sent olarak hesaplamış bulunuyor. İyi ama bu değere nasıl ulaşılmış olabilir? Bu soruyu cevaplamadan önce GCM Opsiyon Hesaplama Aracı’nda yer alan değişkenleri kavramsal açıdan ele almamız gerekiyor.
Kullanım Fiyatı: Opsiyonunun türüne göre alım ya da satım hakkı tanıdığı fiyat seviyesidir. Örneğimizde bu 25 $’dır. Diğer bütün özellikleri aynı olduğu hâlde farklı kullanım fiyatına sahip bir opsiyon da seçebilirdik ve bu durumda opsiyon primi de değişirdi. Fakat seçimimizi 25 $ kullanım fiyatlı opsiyondan yana yaptığımıza ve bu sonradan değişebilecek bir parametre olmadığına göre, opsiyonunun kullanım fiyatını sabit olarak kabul edebiliriz.
Dayanak Varlık Fiyatı: Dayanak varlığın (ons gümüş) spot fiyatı (27 $) ile kullanım fiyatı arasındaki fark, opsiyonun içsel değerini belirler ve bu yüzden dayanak varlık fiyatındaki değişim, opsiyon primi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. An itibariyle, dayanak varlık fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki fark 2 $’dır; buna göre opsiyonun içsel değeri de 2 $’a eşittir. Teknik tabirle söyleyecek olursak da, örnek opsiyonumuz (In the Money- ITM) an itibariyle kârda (parada) bir opsiyondur.
Volatilite (Örtük Oynaklık): Dayanak varlığın oynaklığı, opsiyon değerinin vade süresince kazanabileceği potansiyel artış imkânıyla ilişkilidir. Oynaklık yüksekse, dayanak varlığın aşağı ya da yukarı yönde yüksek fiyat salınımı yapabilmesi muhtemeldir; ki bu da opsiyon satıcısı açısından riskin artması demektir. Risk yükseldikçe, sigorta primlerinin yükselmesi gibi; dayanak varlıktaki oynaklığın yükselişi de risk artışı demek olduğundan opsiyonun fiyatını artırır.
Mevcut durumda, opsiyonun 2 $’lık bir içsel değeri olduğuna göre, 2,46-2,0=0,46 $’lık da bir zaman değeri vardır ve zaman değerinin 0,46 $ olması, vadeye kalan süre içerisindeki oynaklık beklentisine bağlıdır. Çünkü kullanım fiyatı ve dayanak varlık fiyatı göreceli olmadığı için opsiyona atfedilen içsel değer kişiden kişiye göre farklı olmayacaktır.
Bu sebeple, aynı durum karşısında, aynı opsiyona farklı fiyatlar biçilmesi, ancak yatırımcıdan yatırımcıya değişebilecek “örtük/beklenen oynaklık” tahminiyle açıklanabilir. Buradan yola çıkarak, opsiyonun arz ve talep neticesinde oluşan piyasa fiyatını, yatırımcıların farklı oynaklık beklentileriyle ilişkilendirmek mümkündür.
Vade Kalan Gün: Sigortanın vadesi düştükçe, sigorta primi de düşer. Tıpkı buna benzer şekilde, opsiyonların vadesi azaldıkça da, opsiyon priminde zaman değeri aşınması meydana gelir. Çünkü aynı oynaklık beklentisi içerisinde (risk), vadeye kalan günün azalması, matematiksel olarak oynaklık imkânının düşmesi demektir.
GCM Opsiyon Hesaplama Aracı’nı Kullanarak Mevcut Opsiyon Primini Anlamak
Kavramların her birine değindiğimize göre, artık opsiyonun mevcut değerini yorumlayabiliriz. Yine hesaplama örneğimize dönelim.
Şema II
Diyelim ki örnek opsiyonumuzu Şema II’de yer alan hesaplama aracında gördüğümüz 2,46 $ fiyattan aldık ya da sattık. Bu durumda alırken ödediğimiz ya da satarken aldığımız opsiyon priminin, yıllık %40 örtük oynaklık beklentisine karşılık geldiğini söyleyebiliriz.
Yıllık %40’lık bir oynaklık beklentisinin 1 aylık sürede dayanak varlığa yukarı ve aşağı yönde, kabaca 0,9 $ bir hareket imkânı bıraktığını ve dayanak varlıktaki yön beklentimizden bağımsız olarak, bu değerin yarısını, yani 0,45 $’lık kısmını yukarı yönde kullanabileceğini düşünürsek, opsiyonun 2 $’dan artakalan 0,46 $’lık zaman değerinin anlamı, zihinlerde karşılığını daha net bulacaktır.
Diğer bir deyişle, bu opsiyonu 2,46 $’dan satın alan yatırımcı, aslında örtük olarak, dayanak varlıkta %40’dan (yıllık değer alınır, fakat opsiyonun kalan vadesi kadar etki eder) daha yüksek bir oynaklık beklemektedir; 2,46 $’dan satan yatırımcı ise, dayanak varlıkta daha düşük bir oynaklık beklentisi ile hareket etmektedir. Aksi takdirde, bu fiyattan almaya ya da satmaya razı olmazlardı.
Not: Opsiyon Hesaplama Aracı vadeye kan gün ve dayanak varlık fiyatının güncel fiyatını otomatik olarak çekmektedir. Buna rağmen hesaplama aracındaki opsiyon değeri ile opsiyonun piyasa fiyatı arasında bir farklılık varsa, ilk olarak dayanak varlık fiyatının güncel değer olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer buna rağmen, opsiyonun değeri ile opsiyonun piyasa fiyatı arasında bir farklılık bulunuyorsa, bunun sebebi örtük oynaklık parametresidir. Bu durumda oynaklık parametresinin değeri artırıp azaltılarak, opsiyonun piyasa fiyatının, hangi örtük oynaklıkla fiyatlandığı bulunabilir.
GCM Opsiyon Hesaplama Aracı’nı Kullanarak Opsiyon Primindeki Değişimi Öngörmek
İlk olarak dayanak varlık fiyatının 27 $’dan 30 $’a yükselmesi durumunu simüle edelim.
Senaryo 1: Dayanak varlık fiyatı (Ons Gümüş) aynı gün içerisinde, oynaklık beklentisi değişmeksizin 27 $’dan 30’a yükselmiştir. Bu durumda opsiyon fiyatı 2,46 $’dan kaç dolara yükselecektir?
Nasıl Uygulayacağız? Hesaplama Aracında Dayanak Varlık Fiyatı bölümüne 30 yazıyoruz.
Şema lll
ŞEMA III’de gördüğünüz gibi ons gümüş fiyatındaki 3 $’lık bir yükseliş, opsiyon fiyatını 2,63 $ dolar yükselterek (örnek opsiyon Alım türünde olduğu için, dayanak varlık ons gümüş ile opsiyon fiyatı aynı yönde hareket etmiştir-Delta pozitiftir) 5,09 $’a ulaştırmıştır. Buna göre içsel değer 2 $’dan 5 $’a çıkarken, zaman değeri (volatilite ve vadeye kalan sürede değişim olmamasına rağmen) 46 sentten, 9 sente gerilemiştir. Peki, vadede ve oynaklıkta değişim olmamasına rağmen zaman değeri neden azalmıştır? Bunu ayrıntılı olarak inceleyelim.
Bir opsiyonun dayanak varlık fiyatındaki değişime tepkisi, Delta 1’e ya da -1 ‘e eşit olmadıkça bire bir olmayacaktır. Dayanak varlık fiyatı artıkça opsiyonun içsel değeri –başa baş seviyesinden başlamak üzere- bire bir artmasına rağmen, aynı anda zaman değeri de bir miktar azalış gösterecek ve bu yüzden opsiyon primindeki toplam artış, dayanak varlıktaki fiyat hareketinden daha az (Delta kadar) olacaktır.
Buna göre opsiyonun başa baş seviyesinden başlayarak (At the Money - ATM), opsiyonun içsel değeri artıkça, opsiyon primindeki zaman değeri bileşeni de toplam opsiyon primi içinde oransal olarak azalmaya başlar.
Benzer biçimde, opsiyonun başa baş seviyesinden başlayarak opsiyonun zararı derinleştikçe de, opsiyon primi içerisindeki zaman değeri bileşenin oranı (Zararda (Out of the Money - OTM) yine azalma gösterir; çünkü opsiyonun başa baş seviyesinden başlamak üzere, opsiyon zarara gittikçe, opsiyonun içsel değeri sürekli 0 olarak kalır.
Bu sebeple aynı vade ve aynı örtük oynaklık değeri içerisinde bir opsiyon, en yüksek zaman değerine başa baş (ATM) seviyesinde ulaşır. (Tablo 1)
Tablo 1: Vadesine 30 Gün Kalmış, %40 Örtük Oynaklık Seviyesinde Ons Gümüş Alım Opsiyonunun Kârda-Zararda Olmasına Göre Zaman Değerindeki Değişim
*Opsiyon zarara gittikçe “İçsel Değer” 0’a sabitlenir.
** Başa Baş Opsiyon’da (ATM) zaman değerinin en yüksek seviyede olduğuna dikkat ediniz.
Diğer taraftan, opsiyonun Delta’sı başlangıçta %77 idi, fakat dayanak varlıktaki 3 $’lık yükseliş, opsiyon primini, 3 $*%77=2,31 $’dan daha fazla yükseltmiştir. Bunun sebebi de, dayanak varlık fiyatındaki yükselişin, opsiyonun Delta’sını da gittikçe 1’e yaklaştırıyor oluşudur. Dayanak varlıktaki 1 birimlik yükseliş opsiyon Delta’sını Gamma kadar artırır ve Gamma da opsiyon kâra ve zarara gittikçe düşüş eğilimdedir.
Şimdi de, ons gümüşteki 3 $’lık yükselişin aynı gün içinde değil de 5 günlük bir zaman sonunda gerçekleştiğini varsayalım ve böyle bir durum karşısında, opsiyon fiyatındaki değişimin ne kadar olacağını görelim.
Senaryo 2: Ons gümüş fiyatı 30 $ kalırken, opsiyon vadesine 5 gün daha yaklaşmış ve vadesine 25 gün kalmıştır. Bu durumda opsiyon fiyatı kaç 5,09 $’dan kaç dolara düşecektir?
Nasıl Uygulayacağız? Vadeye Kalan Gün modülünü 5 gün geriye çekerek 25’e düşürüyoruz.
Şema IV
5 günlük süre azalması senaryomuzun sonucunu Şema IV’de yer alan hesaplama aracımızda yine görebiliyoruz. Buna göre, opsiyon fiyatı, 5,09 $’dan 5,06 $’a düşmüş durumda. Ancak bunun çok düşük bir etki olduğu ortadır. Bunun sebebi de opsiyon aşırı kârda oluşudur (bir önceki durumda delta %95’ti) ve bu yüzden Teta (dolar cinsinden günlük zaman değeri aşınması miktarı) da oldukça düşüktü (bir önceki durumda 0,0065 $, yani 1 sent bile değil).
Not: Bu senaryoyu ilk durumdan bu yana uyarlarsak “Ons gümüş fiyatı, 5 günün sonunda, 3 $ yükselirse, opsiyon fiyatı kaç dolar olur?” şeklinde de kurgulayabiliriz. Bu durumda cevap “2,46 $’dan 5,06 $’a yükselir.” olacaktır.
Vadeye kalan süredeki değişimin, opsiyon fiyatına etkisini de gördüğümüze göre; şimdi de son olarak –diğer parametreleri yine sabit bırakıp- oynaklık parametresinin değiştirelim. Mesela %40’tan %30’a düşürelim.
Soru 3: Vadeye 25 gün kala, ons gümüş fiyatı değişmeksizin, örtük oynaklık %40’tan %30’a düşerse, opsiyon fiyatı kaç dolara düşecektir?
Nasıl Uygulayacağız? Volatilite (Yıllık) bölümüne 0,30 yazıyoruz.
Şema V
Volatilitenin %40’dan %30’a düşmesi, opsiyon fiyatını yalnızca 4 sent kadar aşağı çekmiştir. Elbette örtük volatilite azalışının, opsiyon fiyatına etkisi her durumda bu kadar sınırlı olmayacaktır. Şema V ‘de yer alan örneğimizde, oynaklık düşüşünün opsiyon fiyatına etkisinin bu denli sınırlı oluşu, opsiyon Vega’sının (örtük oynaklıktaki bir birimlik değişimin, opsiyon fiyatına etkisini gösteren opsiyon parametresi) düşük oluşudur. Opsiyon Vega’sının (bir önceki durumda Vega= %61 idi, bu yüzden oynaklıktaki %10’luk azalma, opsiyon fiyatına yalnızca %10*%61=0,06 sent etki etmiştir) görece düşüklüğü ise, opsiyonun epey bir kârda olmasından (Vega opsiyon kâra gittikçe ve zarara düştükçe azalır) kaynaklanmaktadır.
GCM Opsiyonlarıyla Hemen Tanışın
GCM Opsiyonları sayesinde, uluslararası dev şirket hisseleri, küresel borsa endeksleri, değerli madenler ve çok daha fazla sayıda dayanak varlık üzerine yazılmış opsiyonlara yatırım yapmak artık çok kolay!
Bunun için tek yapmanız gereken GCM Opsiyon Meta Trader 5 platformunu akıllı telefonunuza ya da bilgisayarınıza kurarak GCM Opsiyon hesabınıza giriş yapmak…
Üstelik hiç risk almadan opsiyon piyasasını deneyimle fırsatının kapıları, GCM Yatırım sayesinde artık tüm yatırımcılara açılıyor. Eğer siz de bu fırsatı kaçırmak istemiyorsanız, kendinize hemen şimdi ücretsiz bir GCM Opsiyon Demo hesabı açın ve 100.000 $ sanal parayla opsiyonların dünyasında keşfe çıkmak için daha fazla beklemeyin!
GCM Yatırım ile Opsiyon Yatırımı Yapmak İçin Ücretsiz Demo Hesabınızı Şimdi Oluşturun
