Hisse Senedi Analizi Nasıl Yapılır? Temel ve Teknik Yöntemler

Hisse Senedi Analizi ve Yöntemleri: Bilinçli Yatırımın Anahtarı

"En iyi yatırım, bilgiye yapılan yatırımdır." derken kastettiğimiz, bilinçli yatırım kararları alabilmek için piyasanın derinlemesine tanınması ve borsada kullanılan analiz yöntemlerinin yeterince iyi bilinmesi gerekliliğidir. Çünkü hisse senedi almak bir şirkete ortak olmaktır ve bu yüzden borsada başarıya ulaşmanın anahtarı, hisse senedi analiz yöntemlerini etkin bir şekilde uygulayabilme becerisinde yatmaktadır.

Ancak her yatırımcı, hisse senetlerine farklı yaklaşım, beklenti ve risk profilleriyle yatırım yapar ve bu nedenle hisse senedi analizi için tek bir doğru yol yoktur. Asıl mesele, fırsat sunan hisse senetlerini bulabilmek için, yatırımcıların kendi kimliklerine uygun bir analiz yöntemini öğrenip, yine kendilerine uygun bir strateji geliştirebilmeleridir.

Hisse Senedi Analizi Nasıl Yapılır?

Hisse senedi analizde kullanılan iki farklı yöntem vardır: Temel analiz ve teknik analiz!

En eski zamanlardan beri yatırımcılar, "Bu şirketi satın alsaydım ne kazanırdım?" sorusuyla yola çıkmıştır. Bir şirketten elde edilecek kazanç, sermaye kazançları ya da doğrudan nakit akışları üzerinden sağlanır ve bu, şirketin uzun vadede değer yaratma kapasitesi ile doğrudan ilgilidir. Temel analiz yaklaşımında yatırımcılar, bu soruyu cevaplamak için şirketin finansal tablolarına, yönetim yapısına, rekabet avantajlarına ve sektör trendlerine bakarak, şirketin uzun vadeli değer yaratma kapasitesini anlamaya çalışırlar. Bu değer yaratma kapasitesi, kârlılık, büyüme oranları, özsermaye kârlılığı (ROE), yatırılan sermayenin getirisi (ROIC) ve temettü verimi gibi göstergeler aracılığıyla finansal analiz yapılarak öngörülür.

Örneğin, bir şirketin faaliyet kaldıracı, şirketin nasıl bir sermaye yapısı tercih etmesi hususunda önemli bir faktördür ve bu oran aynı zamanda ekonomik koşullardan şirketin nasıl etkileneceğine yönelik çıkarım yapmayı sağlayan önemli bir göstergedir. Faaliyet kaldıracı, sabit maliyetlerin ağırlığıyla ilişkilidir ve yüksek kaldıraçlı şirketler, ölçek ekonomileri sayesinde kârlılıklarını daha hızlı artırabilirler. Ancak, daralma dönemlerinde cirolardaki düşüş, kârlılıkta sert düşüşlere veya zarara neden olabilir. Faaliyet kaldıracı yüksek olan şirketlerde, riskin artmasını önlemek için genellikle finansal kaldıracın (borç/varlık) düşük tutulması beklenir. Çünkü yüksek faaliyet kaldıracı, finansal kaldıraç gibi riskliliği artıran bir unsurdur.

Teknik analiz ise, geçmiş fiyat hareketlerini inceleyerek, fiyat paternleri üzerinden bir yorumlama yapmaya ve buradan bir yatırım stratejisi geliştirmeye odaklanır. Bu yöntem, hisse senedi fiyatlarının tüm bilgileri içerdiği ve fiyat hareketlerinin belirli örüntüler izlediği varsayımına dayanır. Destek ve direnç seviyeleri, trendler, hareketli ortalamalar ve RSI (Relative Strength Index) gibi göstergeler teknik analizde sıkça kullanılır. 

Teknik analizde fiyat kalıpları ve işlem hacimleri ile birlikte incelenir; çünkü teknik analizdeki hemen hemen her fiyat formasyonunun işlem hacimle teyit ediliyor olması, analizin sıhhati için önemli bir kriterdir. 

Teknik analiz, daha çok kısa vadeli yatırımcılar ve spekülatörler tarafından tercih edilmesine rağmen, temel analiz ile alınan orta-uzun vadeli yatırım kararlarında da, giriş ve çıkış noktalarını belirlemek ve doğru zamanlamayı sağlamak için destekleyici bir araç olarak kullanılabilir.

Hisse Senedi Temel ve Teknik Analizi için İpuçları

Bazı yatırımcılar temel veya teknik analiz yöntemlerinden tek birine odaklanıp, yatırım kararlarını tamamen o yöntem üzerine şekillendirir. Öte taraftan bazı yatırımcılar ise yatırım kararlarında, her iki yöntemden de faydalanmayı seçebilirler.

Her iki yöntemin karma bir şekilde uygulayan yatırımcılar, hangi hissenin alınacağına, şirketlerin finansal sağlığı, istikrarı, piyasa çarpanları ve değer potansiyeline göre karar verirken, teknik analiz yöntemi ile de zamanlama yapmayı tercih edebilirler.

Ancak hangi yöntem tercih edilirse edilsin, her iki yöntemde de, tek bir metrik ya da gösterge üzerinden hareket etmektense, resmin bütününe yönelik bir çıkarım yapmaya çalışmak, göstergeler arasındaki ilişkileri iyi bilmek önemlidir.

Temel ya da teknik analiz öğrenmeye başlayan yatırımcıların, teorik bilgilerini pekiştirmek için, uzmanlar tarafından hazırlanan temel ve teknik analiz rapor ve bültenlerini incelemeleri oldukça faydalı olacaktır. Bu raporlar, analizlerin nasıl yapıldığını, hangi göstergelerin öne çıktığını ve piyasa dinamiklerinin nasıl yorumlandığını anlamalarına yardımcı olması bakımından aynı zamanda öğretici bir doküman gibi incelenebilir. 

Ayrıca yatırımcılar, bu bilgileri gerçek piyasa koşullarında uygulayarak deneyim kazandıkça, kendi stratejilerini geliştirme ve analiz yöntemlerini daha etkili bir şekilde kullanma fırsatı bulacaklardır.

Hisse Senedi Grafik Analizi

Teknik analiz, yatırımcıların alım-satım stratejileri geliştirirken, geçmiş fiyat hareketlerini esas aldığı bir yöntem olarak öne çıkar. Bu analizin temel varsayımı, bir varlığın fiyat grafiğinin piyasanın dinamiklerini ve katılımcıların psikolojisini yansıtan bir hikaye anlattığıdır.

Teknik analizde pozisyonlara en uygun giriş ve çıkış noktalarını belirlemek için destek, direnç, trend oluşumları ve farklı formasyonlar gibi geçmiş fiyat örüntüleri referans alınır. Bunun yanı sıra, hareketli ortalamalar, RSI ve MACD gibi istatistiki araçlar, Fibonacci geri çekilmeleri ve Bollinger bantları gibi matematiksel göstergeler de, farklı stratejiler oluşturma ve yorumlama yapmada önemli rol oynar. 

Ayrıca teknik analizde sıklıkla kullanılan bir diğer yöntem de mum çubukları (candlestick) analizidir. Bu yöntem, fiyatların açılış, kapanış, en yüksek ve en düşük seviyelerini grafik üzerinde gösteren mum çubuğu grafikleri kullanılarak yapılır. Mum çubukları, çeşitli formasyonlarla (örneğin Doji, Çekiç, Yutan Boğa) piyasanın kararsızlığına, dönüş ihtimaline veya devam eden trendlere yönelik olarak sinyal oluşturabilir. 

Hisse Senedi Derinlik Analizi

Hisse senedi derinlik ekranı, borsada işlem gören bir hissenin, belirli bir anda alış ve satış kademelerinde ne kadar bekleyen emir olduğunu ve bekleyen emirlerin hangi kademelerde yoğunlaştığını resmeden bir veridir. Ancak bu bilgiye ulaşmak isteyen bir yatırımcının derinlik ekranı lisansına sahip olması gerekir. 

Hisse senedi derinlik analiz yapılırken, bir kademede bekleyen yüksek miktarda alış emirleri oluşu fiyatın o seviyelerden desteklenebileceğine, yüksek montanlı satış emirleri ise ilgili seviyeden direnç oluşabileceğine yönelik bir ipucu sağar. Elbette derinlik analizinde, alış ve satış kademelerinde bekleyen emir miktarlarının birbirine oranı da önemlidir. 

Tüm bunlara rağmen derinlik ekranında görünen emirlerin ne zaman ve hangi miktarda gerçekleşeceği tahmin edilemeyeceği gibi, söz konusu emir ekranına sonradan eklenen veya ekranda iptal edilen emirlerle derinlik durumunun ne şekle dönüşeceği de önceden kestirilemez. Bu yüzden derinlik analizi piyasanın anlık durumunu görmek için yararlı olsa da, derinlik ekranı analizi sonucunda kesin kanaatlere varmak yerine, bu verinin diğer analiz yöntemlerine destekleyici bir veri olarak değerlendirilmesi daha sağlıklı bir yaklaşım olabilir.

Sonuç

Temel ve teknik analiz yöntemleri, hisse senedi seçiminde veya daha geniş bir perspektifle yatırım kararlarında kullanılan iki temel yaklaşımdır. Sağlıklı ve bilinçli yatırım kararları, söylentiler veya duyumlar yerine somut verilere dayalı analizlere dayanmalıdır. Bu bağlamda, temel analiz bir şirketin finansal yapısını, kârlılığını, rekabet avantajını ve büyüme potansiyelini değerlendirirken; teknik analiz ise, fiyat hareketleri, trendler ve grafik formasyonları gibi araçlar üzerinden alım-satım kararları vermeyi sağlar.

Her iki analiz yöntemi de geniş bir bilgi seti ve belirli varsayımları içerir; bu nedenle yatırımcıların bu yöntemleri derinlemesine araştırmaları gereklidir. Ancak, başarılı bir şekilde uygulanmaları sadece teorik bilgiyle sınırlı kalmaz; aynı zamanda deneyim kazanmayı da zorunlu kılar. Bu nedenle, temel ve teknik analiz yöntemlerine vukufiyet, kitabi bilginin yanında bolca pratik ve gerçek piyasa koşullarında deneyimle geliştirilebilir. Analiz becerilerinin geliştirilmesi ise, uzun vadede daha stratejik ve bilinçli kararlar vererek, yapılan yatırımlardan daha yüksek başarı elde etmesine katkı sağlar. Analiz becerilerinin zamanla ilerletilmesi, yatırımcıların daha stratejik ve bilinçli kararlar almasına olanak tanır ve böylece yapılan yatırımların uzun vadede daha yüksek başarıya ulaşmasına katkıda bulunur.