Kısa Vadeli ve Uzun Vadeli Yatırım Stratejileri Arasındaki Farklar
Kısa Vadeli ve Uzun Vadeli Yatırım Stratejileri
Yatırımcıların farklı amaçlara ve farklı zaman ufkuna sahip olduğu bir dünyada, varlıkların tek bir rasyonel fiyatı olduğu fikri tartışma götürür bir savdır. Zira kimimiz bir hisseye yönelik beklentilerimiz çerçevesinde yıllarca bekleyebilirken; kimimizin sabrı, zamanın ağırlığını o denli omuzlamaya yetmez.
Diğer taraftan yatırımda vade tercihinin yalnızca “zaman”la boyutlandığını düşünmek de yanıltıcıdır. Çünkü yatırımcının farklı vade tercihi, aynı zamanda yatırama yönelik bakış açısı farklılığını da içerisinde taşır ve bunu da kişinin yatırım felsefesi şekillendirir.
Kısa Vadeli Yatırım Stratejileri
Kısa vadeli yatırımcıların işlem aralığı süreleri genellikle birkaç gün ila birkaç hafta arasında değişir. Diğer taraftan, daha kısa zaman dilimleri içerisinde, örneğin gün içi alım-satım yapan yatırımcılar da bulunur ki, bu tür yatırımcılar için de “çok kısa vadeli” yatırımcı tanımlaması yapılabilir.
Kısa vadeli yatırımda, bir şirketin uzun erimli gelecek beklentileri, önümüzdeki yıllarda elde etmesi beklenen nakit akışları gibi temel veriler o kadar da ön planda yer almaz ve kısa vadeli kararlarda daha çok teknik analiz yönteminden faydalanılır. Çünkü kısa vadeli fiyat dalgalanmaları genellikle temel verilerden bağımsız hareket etme eğilimindedir ve temel analizin ortaya koyduğu analizler, gün içi işlemlerin anlık dalgalanan dünyasını açıklamakta her zaman yeterli olmayabilir.
Kısa vadeli yatırımcılar genellikle bir varlığın fiyatı zirveye veya dibe ulaşıp, tekrar hızlı bir şekilde tepki vereceği küçük fiyat hareketlerinden yararlanmaya çalışırlar. Kısa vadeli yatırım, likidite koşulları uygun olan herhangi bir araçla yapılabilir. Örneğin hisse senetleri, forex piyasası veya opsiyonlar gibi riski varlıkların her biriyle kısa vadeli yatırım yapılabilir. Ancak bu tür işlemlerde hızlı karar ve aksiyon alma büyük önem taşır ve bu yüzden piyasa hareketlerinin anlık olarak takibi gerekir. Ayrıca kısa vadeli yatırımın belirli bir risk yönetimi, disiplin ve planlama ile yapılması çok önemlidir.
Tüm bunlarla birlikte kısa vadeli yatırımda mutlaka yüksek riskli varlıkların kullanılması gerekmez. Örneğin, kısa vadeli hedefler için para piyasası fonları, mevduat, kısa vadeli borçlanma araçları veya repo gibi düşük riskli araçlar da tercih edilebilir.
Orta Vadeli Yatırım Stratejileri
Birkaç hafta ile bir yıla kadar uzanan vade ufkunda yatırım yapmak orta vadeli yatırımcı tarzı olarak tanımlanabilir. Bu tür yatırımcılar, genellikle bir şirketin mevcut finansal döngülerine ve bir boğa piyasasının söz konusu olup olmadığına odaklanırlar.
Orta vadede, ilgili dönemin trendi önemli bir belirleyicidir. Örneğin ekonomik konjonktürün daralma dönemlerinde belirli sektörler tercih edilmez. Öte taraftan bir şirketin finansallarında belirli bir gerileme sonrası görülen toparlanma dönemleri, ilgili hissenin yeniden bir boğa piyasasına girmesini sağlayabilir ve bu da orta vadede fırsat yaratabilir. Kısaca orta vadeli yatırımda, piyasa zamanlamasını doğru yapabilmek başarının en belirleyici etkenlerinin başında gelir.
Uzun Vadeli Yatırım Stratejileri
Şirketler üç ayda bir finansal raporlarını yayımlarlar, ancak şirketlerin hayat döngüsü içinde bu bile kısa bir süre olarak kabul edilir. Şirketlerin büyüme ve uzun vadeli vizyonlarını gerçekleştirmeleri ise genellikle yıllar alır ve uzun vadeli yatırımcılar (en az bir yıllık bir vade ufkuna sahip) şirketlerin bu potansiyeline yönelik karar alırlar. Diğer bir ifadeyle hisse senedi piyasalarında uzun vadeli yatırım, bir şirkete ortak olma düşüncesiyle o şirketin geleceğine yatırım yapma anlayışıyla yapılır. Uzun vadeli yatırım denildiğinde akla çoğunlukla; değer yatırımcılığı, büyüme veya temettü yatırımcılığı gibi yatırım stratejileri gelir.
Uzun vadeli yatırımda bir hisse senedine ödenecek makul fiyatı belirlemek için şirketin ömrü boyunca elde etmesi beklenen nakit akışlarının yaklaşık olarak tahmin edilmesi ve bu nakit akışlarının belirli bir iskonto oranıyla bugüne indirgenmesi gerekir. Elbette yapılan bu analizde, şirketin faaliyet gösterdiği sektörün gelecekteki potansiyeli ve şirket yönetiminin bu sektördeki konumlanmasına ilişkin vizyonunu gerçekleştirme kapasitesi de dikkate alınmalıdır.
Yapısı gereği kısa vadeli olan hazine/finansman bonoları ve vadeli mevduatlar gibi yatırım araçları dışında, herhangi bir yatırım enstrümanı ile uzun vadeli yatırım yapılabilir. Ancak uzun vadeli bir yatırım portföyü genellikle hisse senetleri, tahviller, yatırım fonları ve borsa yatırım fonlarının (ETF'ler) bir karışımından oluşur.
Kısa, Orta ve Uzun Vade Süreleri
Finansal piyasada yatırım süreleri, genellikle kısa, orta ve uzun vadeli olarak sınıflandırılır. Gün içi çok kısa süreli alım satımlar ya da birkaç haftaya kadar uzanan vadede yapılan işlemler kısa vade yatırımlar olarak tanımlanabilir. Kısa vadeli yatırımda piyasa hareketlerinden hızlıca kar elde etme hedefi vardır. Bu tür yatırımlar, kimi durumlarda yüksek oynaklık içerebilir ve bu nedenle kısa vadeli yatırımcıların piyasayı yakından takip etmesi ve hızlı kararlar alması gerekebilir.
Orta vadeli yatırımlar ise birkaç hafta ile bir yıla kadar olan süreyi kapsar. Bu tür yatırımlarda, yatırımcılar piyasa trendleri, şirketlerin genişleme/daralma dönemleri ve ekonomik döngüler üzerinden piyasa zamanlaması yaparak orta vadeli fiyat hareketlerinden yararlanmayı amaçlar.
Uzun vadeli yatırımlarda ise vade, birkaç yıl ile birkaç on yıl arasında sürebilir ve bu tür yatırımcılar genellikle uzun vadeli ekonomik büyüme ve değer artışlarından yararlanmayı hedefler. Bu tarz yatırımcılar, bir şirketin geleceğine ilişkin büyüme ve değer üretme potansiyeline odaklanır ve uzun vadeli yatırım kararlarının analiz sürecinde temel veriler oldukça önemlidir. Diğer taraftan, tahviller de uzun vadeli yatırım araçları sınıfına girer ve genellikle sabit getirili ve likit yatırımlar olarak tercih edilir.
Kısa ve Uzun Vadeli Yatırımın Karşılaştırılması
Kısa vadeli ve uzun vadeli yatırım, finansal hedeflerinize ve zaman ufkunuza göre farklı yatırım araçlarını nasıl kullandığınızı ifade eder. Yatırımların uzun veya kısa vadeli olması arasındaki temel fark, yatırım aracının kendisinden çok, yatırıma nasıl yaklaşıldığı ile ilgilidir. Çünkü hem kısa vadeli hem de uzun vadeli yatırımlar, çoğunlukla herhangi bir varlık sınıfını içerebilir. Örneğin bir hisse senedi yatırımı, sizin vade ufkunuza bağlı olarak kısa vadeli veya uzun vadeli bir yatırım olabilir.
Bu açıdan kısa ve uzun vadeli yatırımlar, yatırımcıların farklı hedeflere ve risk toleranslarına göre seçebileceği iki ana yatırım stratejisidir. Her iki strateji de belirli avantajlar ve dezavantajlar içerir ve bu nedenle yatırımcılar hangi stratejinin kendi finansal hedeflerine ve risk toleranslarına en uygun olduğunu dikkatlice değerlendirmelidir.
Kısa vadeli yatırımlar sabit getirili araçlarla yapılabileceği gibi; riskli varlık sınıfından olan hisse senetleri, forex ve opsiyonlar gibi araçlarla da yapılabilir. Örneğin bir yatırımcının aynı gün içinde hisse senedi alıp satarak küçük kârlar elde etmeyi hedeflemesi kısa vadeli bir yatırım tarzıdır. Bu tür stratejiler, piyasalardaki oynaklıktan yararlanarak düşük fiyattan alıp biraz daha yüksek fiyattan satarak veya tam tersine yüksekten açığa satıp daha düşük seviyeden alış yaparak kar elde etmeyi amaçlar. Bu tür yatırımlar (daha doğru bir terim spekülatif işlemler) heyecan verici olabilir, ancak çoğu yatırımcı için uygun değildir. Çünkü yatırımcıların kısa vadeli piyasa zamanlamasını yaparken, çok sayıda sofistike araç ve bilgiye sahip profesyonellerle rekabet etmeleri gerektiği açıktır. Diğer yandan çok sık işlem yapılması, ödenen komisyon miktarını da artırır.
Uzun vadeli yatırım stratejileri ise, büyümenin bileşik getiri gücünden yararlanma fırsatı tanır. Bileşik getiri, yatırılan anapara üzerinden kazanılan getirinin, tekrar yatırıma dönüştürülmesiyle sermayenin daha hızlı büyümesini sağlar. Bu etki, zamanla artar ve uzun vadeli yatırımlarda büyük kazançlar elde edilebilmesinin en temel dinamiklerinden biridir.
Ancak, herhangi bir yatırımın yüksek getiri oranı sağlayacağının garantisi yoktur ve potansiyel olarak daha yüksek getiri sağlayabilecek yatırımların, aynı zamanda daha yüksek risk taşıyabileceği unutulmamalıdır.
Yatırım Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hisse senedi alırken veya forex gibi kaldıraçlı bir piyasada işlem yaparken, mutlaka belirli bir yatırım stratejisine sahip olunması ve belirlenen stratejiye tavizsiz uyulması gerekir. Yatırımın zaman ufku ise, yatırım strateji ve planlamasının olmazsa olmaz bir parçasını oluşturur.
Gerek uzun vadeli gerekse kısa vadeli yatırımda, yatırım kararı verilirken, vade ufkuna uygun olan metrikler seçilmeli ve bu metrikler doğru analiz edilmelidir. Eğer yatırımcı yeterli finansal okuryazarlık seviyesine sahip değilse; bu noktada konunun uzmanları tarafından hazırlanmış raporların veya eğitim materyallerinin takip edilmesinde fayda vardır.
Sonuç
Tasarrufların etkin bir şekilde değerlendirilmesi ve hangi yatırım araçlarının ya da vade ufkunun bize en uygun olduğunun belirlenmesi, finansal geleceğimiz açısından kritik öneme sahiptir. Çünkü emeklilik planlarımızdan, kısa vadeli likidite ihtiyaçlarımıza kadar her aşamada doğru stratejiyi oluşturmak, gelecekteki finansal refahımızı doğrudan etkiler.
Yatırım yapmadan önce kapsamlı bir planlama yapmak ve bu plana sadık kalmak şarttır. Yatırım stratejisi oluştururken, uzun vadeli hedeflerle alınan bir hisse senedinin günlük piyasa dalgalanmalarına göre sürekli olarak değiştirilmesi, stratejik bir hata olacaktır. Benzer şekilde, kısa vadeli beklentilerle alınmış bir yatırım pozisyonu, planlanan süre zarfında hedeflenen performansı göstermezse, risk yönetimi ilkelerini ihlal ederek bu pozisyonun uzun vadeli taşınması da makul bir yaklaşım olarak değerlendirilemez.
Bu yüzden eksiksiz bir planlama ve stratejiye sadakatin, başarılı yatırımın temel unsurlarından biri olduğu hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kısa vadeli yatırım, genel olarak bir yıl veya daha kısa süreyi kapsayan yatırım faaliyetleridir. Bu tür yatırımlar hızlı getiri elde etmeyi hedefler ve likiditesi yüksek varlıklara odaklanır. Hisse senetleri, döviz/pariteler, emtialar, yatırım fonları ve çeşitli borçlanma araçları ya da mevduat ürünleri kısa vadeli yatırım yapılabilen yatırım araçlarına örnek olarak verilebilir.
Uzun vadeli yatırım, genellikle bir yılın üzerinde bir süre boyunca elde tutulan varlıklara yapılan yatırımları tanımlar. Bu tür yatırımlar, uzun vadede değer kazancı ve pasif gelir elde etmeyi hedefler.
Likidite koşulları uygun olan herhangi bir yatırım aracı ile kısa vadeli yatırım yapılabilir. Örneğin forex ve hisse senedi piyasaları gibi piyasalar likidite koşullarının uygunluğu dolayısıyla kısa vadeli yatırımda çokça tercih edilir. Diğer taraftan, örneğin hazine/finansman bonosu ve kısa vadeli mevduat hesapları gibi bazı yatırım araçları ise yapısı gereği kısa vadelidir.
Uzun vadeli yatırım yapmanın en önemli avantajının bileşik getirinin gücünden yararlanma olduğu söylenebilir. Ayrıca, örneğin, hisse senedi yatırımlarında olduğu gibi, bir şirketin büyüme ve değer üretme potansiyeli genellikle uzun vadede kendini gösterir.
Hem uzun vadeli hem de kısa vadeli yatırımın kendine özgü riskleri vardır. Fakat söz konusu risklilik yatırımda kullanılan enstrümanın riskliliği ile de ilgilidir. Örneğin bir para piyasası fonuna kısa vadeli yatırımda piyasa riski çok düşüktür. Ancak kısa vadeli hisse yatırımı yapılıyorsa, ani piyasa dalgalanmalarına maruz kalma, artan işlem maliyetleri ve likidite riski gibi riskler söz konusu olabilir.
Uzun vadeli yatırım yaparken, yatırımların potansiyeli ve riskleri iyi analiz edilmelidir; sistematik olmayan riski yönetmek için optimum düzeyde çeşitlendirme yapılmalıdır. Ayrıca seçilen varlıkların, yatırımcının uzun vadeli hedefleri ve risk toleransına uygun varlıklar olmasına dikkat edilmeli; ekonomik ve politik gelişmeler yakından takip edilerek portföy belirli aralıklarla gözden geçirilmelidir.
Kısa ve uzun vadeli yatırımlar arasındaki fark, çoğunlukla yatırımın kendisinde değil, yatırımcının yaklaşımda yatar. Çünkü aynı varlık sınıflarının birçoğu (örneğin bir hisse senedi) kısa veya uzun vadeli olarak tutulabilir.
Orta vadeli yatırım, genellikle birkaç ay ila bir yıla kadar süreli yatırım dönemlerini kapsar.
Yatırım süresi, yatırımcının finansal hedeflerine, risk toleransına ve likidite ihtiyaçlarına göre belirlenir.
En iyi uzun vadeli yatırım aracının hangisi olduğu da, yatırımcının finansal hedeflerine, risk toleransına ve yaşına bağlı olarak değişir. Hisse senetleri, gayrimenkul, uzun vadeli tahviller ve yatırım fonları gibi araçlar uzun vadeli yatırımlar için uygundur. Ancak bu araçlardan hangisinin veya hangilerinin ne kadar oranda tercih edileceği, yatırımcının ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir.
