Petrol Varantı Nedir? Nasıl ve Nerede İşlem Görür?
Petrol varantları, petrol fiyatlarında oluşan potansiyel getiri fırsatlarına yatırım yapılabilmesi amacıyla geliştirilmiş sentetik ürünlerdir. Özellikle portföy yönetimi, spekülatif kazanç elde etme, çok az değer ile yatırım, kaldıraçlı işlem, teoride limitli zarar ve limitsiz potansiyel kazanç fırsatları gibi özellikler petrol varantlarını özel yatırım araçları arasına koyar.
Borsa İstanbul bünyesinde petrol varantlarına yatırım yaparak petrol fiyatlarında oluşan yatırım fırsatlarını değerlendirmek isteyen yatırımcılar için öncelikle petrol varantları nedir, Petrol varantları nasıl ve nerede işlem görür, petrol varantlarına nasıl yatırım yapılır gibi sorular üzerinde durmaya çalışalım.
Petrol varantı nedir?
Petrol varantları, varanta konu olan ilgili petrol türünü belirli bir fiyattan belirli bir vadede alma ve satma hakkı veren menkul kıymet opsiyonlarıdır. Kaldıraçlı olarak işlem görürler, limitli zarar, limitsiz kar potansiyeli taşırlar, işlem maliyetleri çok düşüktür. Vade sonunda nakdi veya kaydi uzlaşı sağlarlar. Aracı kurumlar ve bankalar tarafından fiyat yapıcılığı koşu ile ihraç edilirler.
Petrol varantlarına konu olan petrol türleri çok fazla olmakla birlikte genelde 3 adedi yoğun ilgi görür. Petroller genelde çıkarıldığı ve işlem gördüğü bölgelere göre adlandırılıyor. Şöyle ki; Brent petrol adıyla bildiğimiz Kuzey Atlantik petrolü, Kuzey Amerika’da çıkarılan WTI (West Texas Intermediate) petrolü, Asya’ya hitap eden Dubai/Umman sözleşmeleri en fazla ilgi gören sözleşmeler olarak örnek verilebilir.
Petrol varantları nerede işlem görüyor
Petrol varantlarına dayanak varlık oluşturan petrol sözleşmelerinin işlem gördüğü iki yurtdışı borsa çok popülerdir. İlki New York Mercantile Exchange (NYMEX) gelmektedir ve Nymex emtiaların işlem gördüğü, ABD’de yerleşik bir vadeli işlem borsasıdır. 1882 yılında kurulmuş olan borsa, 2008 yılında Nymex CME Group çatısı altına girmiştir
Petrol işlemi yapılan bir diğer önemli petrol borsası ise International Petroleum Exchange – IPE’dir. Bu borsa, 2000 yılında Kıtalararası Emtia Borsası (ICE) ile birleşmiştir ve futures işlemlerin başlangıcını oluşturmuşlardır.
Petrol varan enstrümanları her ülkenin kendi borsasında işlem görür biz de ise Borsa İstanbul bünyesinde işlem gören petrol varantları yatırımcılar için özellikle bu piyasada işlem yapmak isteyenler için caziptir.
Ülkemizde ise Brent petrol ürünlerinin fiyatlarına Borsa İstanbul üzerinden 2015 yılından beri yatırım yapılıyor. Son dönemde petrol fiyatlarında oluşan aşırı oynaklık spekülatif geliri hedefleyen birçok yatırımcının daha çok dikkatini çekiyor ve petrol varantlarının işlem hacmi her geçen gün artıyor. Özellikle son dönemde Brent petrol fiyatlarında oluşan yüksek likidite ve kaldıraçlı işlem imkanı bu ürünü birçok yatırımcı için cazip kılıyor.
Petrol Varantlarında nasıl işlem yapılıyor
Brent petrol fiyatlarının potansiyel kazanç fırsatları değerlendirmek isteyen yatırımcı iki pozisyon açabilir. Petrol fiyatının düşmesini bekliyorsa satım varantında, petrol fiyatlarının yükselmesini bekliyorsa alım varantında pozisyon açar. Açık pozisyon vade içinde kapatılabileceği gibi vade sonu da beklenebilir (Amerikan tipi varantlarda vade içi işlem yapılabilir).
Mesela petrol varantlarında yatımcının pozisyon açtığını düşünelim. Pozisyon açılan petrol varantında varant çarpanı 0.5 kabul edersek 20 tane varant 1 varil Brent petrol almaya (satmaya) hak kazanır. Eğer varant çarpanını 1 kabul edersek 10 tane varant 1 varil Brent petrol almaya / satmaya hak kazanır.
Pozisyon açılan varant vade tarihine kadar tutuluyorsa dayanak gösterge uzlaşı değerinden itfa olur. Uzlaşı fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki farkın çarpan ile çarpılması ile bulunan tutar vade tarihindeki TCMB Türk Lirası - Amerikan Doları alış kuru ile çarpılarak takas gününde yatırımcıya ödenir. Eğer bu değer sıfır ise ya da eksi ise varant sıfır değer ile itfa olur.Petrol varantlarından elde edilen karlar %10 stopaja tabidir . Stopaj kaynağında kesilir.
Aynı platformda farklı vadelerde ve farklı kurumlar tarafından ihraç edilmiş aynı kullanım fiyatlı, aynı vadeli petrol varantları vardır. Burada kar potansiyeli olan varantın seçiminde farklı parametrelere de bakmak gerekir. İşte bu noktada uzman yardımı çok önemlidir. Varantlarda zaman değeri faktörü vardır bu parametreye, çarpan etkisine ve başka parametrelere dikkat etmek gerekmektedir.
Petrol varantları için farklı hesap açılması gerekli mi
Petrol varantlarında işlem yapmak için banka ve aracı kurumlarda yatırım hesabının olması gerekmektedir. Yatırım hesabından varant işlemlerinin yapılabilmesi için gerekli olan prosedürün tamamlanması ile varant işlemleri kolayca online hesap açılan aracı kurumun sitesi üzerinden işlem yapılabilir.
Petrol varantlarında ve daha fazla enstrümanda işlem yapmak için sektörün ödüllü ve lider kurumlarından GCM Yatırım’ın üstün müşteri memnuniyeti odaklı çalışan müşteri temsilcilerinden bilgi alabilirsiniz.
