Pip Nedir?

Forex piyasasında yeni yatırıma başlayan yatırımcıların ilk karşılaştıkları temel terimlerden bir tanesi de pip’dir. Yatırımcı ilk etapta “pip nedir” ve “pip nasıl kullanılır” noktasında karmaşa yaşasa da bu konuda internet üzerinden yayınlanan bir çok kaynağa ulaşabilir. Yatırımcının bilgi kirliliği yaşamaması açısından okuduğu makalelerin yetkin kişi ve kurumlarca üretildiğine emin olmalıdır diyerek, “pip nedir ve nasıl hesaplanır” üzerinde teknik olarak duralım.

Pip’in tanımı

Forex piyasasında işlem gören paritelerin en küçük fiyat hareketlerini ölçen birime pip (Price Interest Point) denir. Pip paritelerdeki en küçük değişimi gösteren ölçü birimi olarak tanımlanmakla birlikte forex piyasasında işlem gören tüm yatırım araçları için de fiyat hareketleri pip üzerinden gösterilir.

Alım ve satım fiyatları arasındaki makasın (spread) ölçülmesi, işlem maliyetlerini belirlenmesi, fiyat grafikleri ve göstergelerinin oluşması gibi bir çok yerde pip kullanılmaktadır. Bu perspektifte de ilk olarak pip değerinin belirlenmesinde hangi kriterler etkili oluyor, pip nasıl hesaplanıyor ve pip forex piyasasında işlem gören diğer enstrümanlarda farklılık gösteriyor mu gibi forex temel bilgileri üzerinde duralım.

Pip değerinin belirlenmesi şu kriterlere bağlıdır

Pip değerinin belirlenmesi üç faktöre bağlıdır: döviz çiftine, işlem büyüklüğüne ve piyasanın likit olmasına. Piyasanın likit olması ise işlem gören döviz çiftlerin ait oldukları ülkelerin ekonomik, siyasi ve merkez bankalarının uyguladıkları pariteye göre değişmektedir.

Pip neden önemli?

Pip değerinin bilinmesi, özellikle kaldıraçlı piyasa koşullarında önem kazanıyor. Varlık fiyatında oluşan değişimler, kaldıraçsız piyasa koşullarına kıyasla sermayede daha büyük hareketler gerçekleşmesine neden olabilir. Bu nedenle pip değerinin bilinmesi birçok işlevinin yanı sıra, kar ve risk hesaplaması konusunda ön plana çıkar.

Örneğin Dolar kurunun 2,9400 düzeyinde olduğunu ve döviz bürosundan 1000 Dolar aldığımızı düşünelim. 2940 Türk Lirası’na gerçekleştireceğiniz bu işlem sonrasında, Dolar kurunun 2,9500’e ulaşacağı düşünelim. Dolar’ı bozdururken elinize geçecek miktar 100 pip için 10 Türk Lirası olacak. Kısaca bir pip için 0,10 Türk Lirası. Aynı işlemi Forex piyasasında gerçekleştirdiğinizde ise pip kavramının önemini görebiliriz. Aynı işlemi aynı sermaye ile 1/10 kaldıraçlı şekilde, Forex piyasasında gerçekleştirdiğimizi düşünelim. Dolar 2,9400 seviyesinde iken, cebimizdeki 2940 Türk Lirası ile bu kez 29400 Dolar üzerinden işlem gerçekleştirebiliyoruz. Dolayısıyla 2,9500’e çıkan kur, dövizimizi bozdurduğumuzda karımızın 100 Türk Lirası olmasını sağlayacak. Bu da pip başına 1 Türk Lirası anlamına geliyor. Aynı koşullar, işleminizin tersi şeklinde gelişerek zarar etmenize de neden olabilir. Fakat uygun şekilde belirlenen risk yönetimi kuralları ile, zararlarınızı minimumda tutmanız mümkün.

Pip Değerinin Hesaplanması

Pip işlem gören döviz çiftine göre standartlaştırılmıştır. Mesela döviz kurlarında kotasyonlar  “a.bcdef” formunda dört ondalık basamakla temsil edilir ve bir pip 0.0001 değerine eşittir. Bu durumda kotasyon hassasiyeti 1/10.000’dir. Kotasyonda meydana gelen en ufak fark 0.0001 olacağı için 1 pip baz dövizin 0.0001’i değerindedir. Döviz kurlarının tek istisnası yen tabanlı paritelerdir. Yen tabanlı paritelerde ise sadece iki ondalık basamak görüntülenir ve kotasyon değeri 0.01 üzerinden hesaplanır dolayısıyla kotasyon hassasiyeti  1/100’dür.

Uyarı: Amerikan dolarının baz döviz ve  karşıt baz döviz olması durumlarında pip değeri farklı şekillerde hesaplanmaktadır:

USDEUR, USDGBP, USDTRY paritelerinde olduğu gibi Amerikan doları baz döviz ise 1 pip’in kaç dolar olduğu

[ ( en küçük değişim / kur değeri ) x lot miktarı ] formülü ile hesaplanmaktadır.

Örnek; USDTRY  kurunun 2.9403 TL olduğu farz edelim. 1 lotluk ( 100.000 birim standart büyüklüktür) USDTRY paritesinde 1 pip ne kadardır?

( 0.0001 / 2.9403 ) X 100.000 =3.40 $

Japon yeni’nde farklı hesaplandığı için bir örnekte Japon yeni için verelim;

Örnek; USDJPY kurunun 108.7840 olduğu farz edelim. 1 lotluk (standart lot büyüklüğü = 100.000 birimdir) işlem yaptığımızı farz edelim. USDJPY paritesinde 1 lot kaç pipe eşittir?

( 0.01 / 108.7840) X 100.000 = 9.19 $

EURUSD, GBPUSD, NZDUSD paritelerinde olduğu gibi Amerikan doları karşıt döviz olduğunda farklı formül ile hesaplanmaktadır. Amerikan dolarının karşıt döviz olduğunda ise 1 pip’in kaç dolar olduğunu aşağıdaki formülle bulabiliriz
[ Lot birimi X En ufak değişim miktarı ] formülü ile hesaplanmaktadır:
1 Standart lot yani 100.000 birim ile işlem yapıldığında
1 pip ⇒ 100.000 X 0,0001 = 10$’ dır.

Uyarı: Örneklerin hepsini 1 lot büyüklüğü üzerinden verdik. Forex piyasasında lot büyüklükleri standart, mikro ve mini olmak üzere üç tiptir.

Standart lot büyüklüğü 100.000 birime eşittir.

Pip basamağı enstrümandan enstrümanda değişir!

Forex piyasasında işlem gören paritelerde pip değerinin hesaplanmasını yukarıda örnekledik. Bununla birlikte emtialarda, hisse senetlerinde, endekslerde tahvil ve bonolar dahil olmak üzere forex piyasasında işlem gören tüm enstrümanlarda pip değeri üç, iki, yada bir basamaklı olabilir. Bu konuyla ilgili şu örnekleri işlem platformu üzerinden gösterebiliriz.

Örnek 1: Platinyum emtiasında pip değeri noktadan sonra ki en küçük basamak değeri olan “9” dur.

Örnek 2: Altın emtasında ise pip noktadan sonraki en küçük basamak değeri olan “8” dir.

Örnek 3: Parite örneğine geri dönelim; USDSEK paritesinde ise noktadan sonra dört basmak vardır ve burada pip değeri 6’dır.

Şimdi yukarda ki örnekte daha küçük font ile gözüken “5” değeri var. Haklı olarak pip’in tanımından yola çıkarak neden beşinci basamak değeri pip ile temsil edilmiyor diyeceksiniz. İşte platformda daha küçük gösterilen sayı “point” ölçü birimidir.

Point nedir?

Genelde Forex profesyonelleri, yüksek hacimli işlem, arbitraj, robotlarla otomatik alım satım yapanlar tarafından kullanılan point ölçü birimi pip’in onda birini temsil etmektedir. Kısaca pip’in 0,1 katı pointtir.

Pointi bir örnek ile gösterirsek;

USDSEK paritesinde 8.14265’den 8.14284’e 21 pointlik yükseliş 2,1 piplik yükselişi ifade etmektedir.

Forex piyasasının temel konularından olan pip ve point ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için üstün müşteri memnuniyeti ile hizmet eden GCM Forex’in uzmanlarından yardım alabilirsiniz.