Teknik Analiz Nedir? Teknik Analiz Nasıl Yapılır?

Herhangi bir yatırım uzmanına “Teknik analiz nedir?” diye soracak olsanız, üç aşağı beş yukarı benzer yanıtlar alabilirsiniz: Teknik analiz geçmişteki fiyat hareketlerinden yola çıkarak, gelecekteki fiyatları tahmin etme yöntemidir.

Sahiden öyle midir? Açıkçası bu konuda şüphelerim var.

Bana sorarsanız “Teknik analiz nedir?” sorusunun bu cevabı bir miktar yanıltıcı; çünkü teknik analiz yönteminde bir fiyat tahmininiz olsa bile, tahmininiz tutmadığında ne yapacağınız ile ilgili de bir planınız olması gerekir. Bu yüzden teknik analiz, geçmişteki fiyat hareketlerine bakarak fiyat tahmini yapma işi değil; geçmişteki fiyat hareketlerinden yola çıkarak, nereden pozisyona girileceğinin ve hangi seviyelerden pozisyondan çıkılmasının (kârda ya da zararda) uygun olacağının, pozisyona girmeden önce eksiksiz bir şekilde planlandığı bir yatırım stratejisi geliştirme sanatıdır.

Teknik Analiz Nasıl Yapılır?

“Teknik analiz nedir?” sorusuna kıyasla “Teknik analiz nasıl yapılır?” sorusunun cevabının hepimiz için, diğerine göre çok daha öncelikli olduğunun farkındayım.  Bu yüzden hiç vakit kaybetmeden, teknik analizde kullanılan indikatörler, destek ve dirençler, pivotlar, formasyonlar ve daha birçoklarının ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını size anlatmalıyım.  Diğer taraftan, bu iyi bir usul olmayabilir; çünkü teknik analizin ortaya çıkma düşüncesine şekil veren fikir tohumlarının özü kavranmadan, iyi bir teknik analiz uygulayıcı olabilmek oldukça zordur.

Bu yüzden önce işin özüne inmeliyiz ve bunun yapmak için de, teknik analizin baş kuramcısı Charles Dow’a kulak vermekten daha iyi bir seçeneğimiz olduğunu sanmıyorum.

Dow Kuramı Nedir?

Kariyerine gazeteci olarak başlayan Charles Dow, sonrasında finans muhabirliğine geçer ve bu işi pek severek yapar.

Dow, işi gereği piyasaları takip ederken, bir şey fark eder: Ekonomide genel anlamda işler yolunda gittiği zamanlarda, hisse senedi piyasaları da genel olarak yükselişe geçiyor, tersine işler aksamaya girdiğinde ise hisse senetleri, aralarında sözbirliği etmişlercesine hep birlikte bir düşüş eğilimi içine giriyordu. Bu durumu fark eden Dow, sonradan bütün piyasa katılımcıları tarafından kullanılan teknik analiz kuramının temel prensiplerini ortaya koyar. Şimdi biz de, teknik analiz yönteminin bu temel varsayımlarını inceleyerek teknik analiz yöntemini daha iyi anlamaya çalışalım.

1. Ortalamalar Her Şeyi İskonto Eder

Temel analiz yöntemiyle herhangi bir yatırım aracının (hisse senedi, emtia, borçlanma senedi, parite) gerçek değerine ulaşmak, o aracın değerini etkileyen hemen her unsura vâkıf olmayı ve her birini kapsamlı bir şekilde ele almayı gerektirir. Bu yolla herhangi bir piyasanın kapılarını açmak, bilgi birikimi bakımından kertesi kertesine uygun özel bir anahtara sahip olmak gibidir.

Öte yandan, Dow’a göre her şey zaten fiyatının içindedir ve fiyatlar aynı zamanda tüm temel unsurları da içerir. Her şeyin fiyatın içinde olması, yatırım aracının ne olduğu fark etmeksizin, teknik analiz yöntemin her piyasaya uygulanabilirliği demektir. Diğer bir ifadeyle, temel analiz yalnızca elindeki anahtarın ait olduğu kapıyı açabilirken, başarılı bir teknik analist, elindeki maymuncukla her piyasada teknik analiz yapabilir.

2. Fiyatlar Trendler Hâlinde Hareket Eder

Her şey fiyatların içindedir ve fiyatlar trendler halinde hareket eder: Yukarı, aşağı ya da yatay. İşte bu varsayım, teknik analizin bam teli.

Teknik analiz yönteminde, oldukça yaygın olarak kullanılan bir tabir vardır: Trend senin arkadaşındır. Bu söz teknik analiz açısından doğru bir sözdür. Çünkü “Teknik analiz nedir?” ve “Teknik analiz nasıl yapılır?” diye sorulduğunda, buna kısaca, trend tespit etme işidir ve teknik analiz trend tespit ederek yapılır, diye yanıt verilecek olsa bu son derece özet fakat aynı zamanda da doğru bir tanımlama olabilir. Teknik analizde hangi aracı kullanırsanız kullanın, amacınız trendi doğru bir şekilde saptayabilmektir.

Piyasalarda üç tür trend vardır: Birincisine yükselen trend, ikincisine de alçalan trend diyoruz. Piyasa jargonunda ise, yükselişi boğa, düşüşü ise ayı piyasası olarak isimlendiriyoruz. Bilirsiniz, boğalar boynuzlarıyla sizi havaya fırlatabilir, ayılar ise altına alıp ezer, yani boğa ve ayı terimlerinin kullanılması bu yüzden…

Elbette bir de yatay trend var, ki bu oluşumlar aslında piyasanın yönsüz olduğunu bize gösteriyor. Diğer bir ifadeyle piyasanın yatay olması, aslında herhangi bir trendin olmadığı anlamına geliyor.

Yükseliş trendinde fiyatlar her seferinde yeni en yüksekler yaparken, dipler de her seferinde bir önceki dipten daha yüksekte oluyor.

Düşüş trendinde ise, her yeni dip bir öncekinden daha aşağıda olurken, tepe seviyeler de bir öncekinin hep altında bir seviyede gerçekleşiyor.

Yatay piyasada ise, tepeler ve dipler birbirine paralel iki çizgi arasında sıkışmışçasına, belirli bir skala içinde salınıp duruyor.

3. Trendlerin Üç Aşaması Vardır

Trendler de insanlar gibi üç aşamadan geçerler: Doğarlar, büyürler ve ölürler.

Doğum aşaması bir biriktirme dönemidir. Olgunluk dönemine hazırlık evresi gibidir.

Olgunluk evresi ise trendin gerçek manada piyasalarda varlığını hissettirdiği aşamadır; adeta “Ben varım ve buradayım.” der.

Hiçbir ağaç sonsuza kadar uzamayacağı gibi, hiçbir trend de sonsuza kadar sürmeyeceğinden bir yerde tükeniş başlar. Artık herkesin aklında fikrinde daha çok kazanma arzusu hâkimdir ve belli ki bir aşırılık söz konusudur. Bu aşamadaki trend yönlü hareketler, esasında son çırpınışlar gibidir ve momentum giderek azalır, uyuşmazlıklar baş gösterir ve sonunda trend tersine döner.

4. Bir Trend Tersine Döndüğüne Dair Kesin Sinyaller Verene Kadar Devam Ettiği Varsayılır

Trendin bittiğini, trend bitti diyen ispatlar kuralıdır aslında bu.

Teknik analizin, ilk bakışta totoloji gibi görünen bu varsayımı, esasında bize çok önemli bir mesaj verir: Trend ne zaman bitecek diye merak etme ve piyasanın olağan oynaklığını da dikkate alarak trend döndüğünde zarardan çabuk çıkmaya ve trend sürdükçe kârda olabildiğince uzun oturmaya bak!

“Trend nerede sonlanacak?” ya da “Trend nerede tersine dönecek?” bunu bilmiyoruz ve teknik analiz açısından böyle bir sorunun pek fazla önemi yok. Bizim burada odaklandığımız “Trend var mı yok mu ve varsa yönü ne tarafa?” sorusu sadece. Trend varsa trende katılıyoruz, trend bitince de çıkıyoruz. Hepsi bu kadar!

Peki ya, biz pozisyona girer girmez trend tersine dönerse, o zaman ne yapacağız? İşte tam bu noktada yatırım stratejiniz devreye girecek. Yani trendin tersine döndüğüne emin olduğunuz yerde, bir teknik analist olarak biz de yatırım stratejimizin bir gereği olarak, zaten artık orada olmayacağız.

Bir trendi en başında yakalamak ve sonunda çıkmak harika bir şeydir, fakat emin olun ki bu, en iyi yatırımcıların bile hayatlarında başına bir ya da birkaç kez ya gelir ya gelmez. Mühim olan trendi güvenilir şekilde tespit etmek ve sonrasında da trendin yönü doğrultusunda pozisyonda kalarak stratejimizi soğukkanlı ve tavizsiz bir şekilde uygulamaya koymaktır.

5. Endeksler Birbirini Teyit Etmelidir

Dow, sanayi ve demiryolu endekslerinin aynı yönde sinyal vermedikçe gerçek bir boğa ya da ayı piyasasının varlığından söz edilemeyeceğini düşünüyordu. Çünkü bu iki sektör birbiriyle ilişkiliydi. Ona göre sinyallerin aynı anda gerçekleşmesi gerekmiyordu, fakat iki sinyal arasındaki süre farkı çok da uzun olmamalıydı.

Endekslerin birbirini teyit etmemesi, aslında teknik analiz açısından bir uyuşmazlık anlamına geliyor ve uyumun asıl olması gerekiyor. Bu yüzden trend tespit ederken, birbiriyle ilişki göstergelerin, aynı yönde hareket edip etmediğine bakmamız da, yaptığımız analizin gücünü artırıcı bir unsur olacaktır.

6. İşlem Hacmi Trendi Teyit Etmelidir

Bir çiçekle yaz gelmez ve sığ bir piyasanın fiyatlamasından kesin sonuçlar çıkarılmaz.

Düşünün ki bir kişi başka bir kişiye, bize çok uç gelen bir fiyattan bir şey satmıştır. Bu durumda ne düşünürüz? Elbette birinin fazla uyanık, bir diğerinin ise aşırı saf olduğunu… Fakat bize uç gelen bu fiyattan, binlerce kişi milyonlarca adet alım ve satım gerçekleştirmişse; artık bunun geçerli bir sebebi olduğunu düşünerek, bu durumu piyasanın yeni normu olarak kanıksama eğilimine gireriz. 

İşte fiyat düşüşü ve yükselişleri de, bu yüzden hacimle teyit edilmelidir. Edilmelidir ki, konu bir istisna olmasın ve fiyatlamanın sahiden kalabalık bir kitle arasında yapılmış bir mutabakatın sonucunda oluştuğu fikrine varılabilsin.

Trendlerle hacmin uyumu, hem yükseliş hem düşüş trendi için, hacmin artışıyla olur. Diğer bir ifadeyle, işlem hacmindeki artış hem boğa hem de ayı piyasası için, trendi destekleyici bir sinyaldir.

Örneğin bir yükseliş trend çizgisi tersi yönde kırıldığında, bu işlem hacmindeki artışla onaylanmıyorsa, bu bir “ayı tuzağı” olabilir. Benzer şekilde bir yükseliş trendi başlangıcı görünümüyle karşı karşıya kaldığımızda, işlem hacmi buna uygun olarak artmıyorsa, bunun da bir “boğa tuzağı” olması ihtimal dâhilindedir.

GCM Yatırım ile Piyasalara Giriş Yapın

Yüzme suda, teknik analiz ise grafikler üzerinde pratik yaparak öğrenilir.

Öyleyse, şimdi siz de GCM Borsa Trader’ı bilgisayarınıza ya da akıllı telefonunuza indirin ve platformumuz üzerinden tüm teknik analiz araçlarının nasıl kullanıldığını deneyerek öğrenin.

Üstelik artık GCM Yatırım’ın sunduğu benzersiz bir ayrıcalıktan siz de faydalanabilir ve kendiniz için ücretsiz bir “Demo Hisse Hesabı” açarak, 100.000 TL sanal parayla hiç risk almadan teknik analizde ustalaşmaya başlayabilirsiniz.

GCM Yatırım ile Borsa Yatırımı Yapmak İçin Ücretsiz Demo Hesabınızı Şimdi Oluşturun