VİOP’ta Açılış Kapanış Saatleri ve Spot Piyasa İle Uyumu

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın (VİOP) açılış ve kapanış saatleri spot piyasalar ile entegredir fakat spot piyasalara göre daha geniş zaman aralığına sahiptir.

VİOP’ta açılış saatinin spot piyasalardan önce olması, BİST Pay Piyasası’nın yönü açısından önemli referans bilgiler üretir. Özellikle küresel piyasaları etkileyen makroekonomik, politik, jeopolitik gelişmelere saat farkı nedeniyle ilk tepkiler VİOP’ta açılış seansında verilir. Bu çerçevede de VİOP’tan sonra açılan Borsa İstanbul Pay Piyasalarında da benzer fiyat hareketleri izlenir.

VİOP’ta yaşanan fiyat hareketleri ile spot piyasada yaşanan fiyat hareketleri arasındaki ilişki pozitif yönlüdür. Spot piyasalarla türev piyasalar arasındaki ilişki ve etkileşimin pozitif olduğunu savunan uzmanlar ile etkileşimin olmadığını savunan uzmanlar her ne kadar ikiye ayrılmış olsalar da son yıllarda yapılan çalışmalar bu tezi desteklemiş ve güçlendirmiştir.

Vadeli piyasaların spot piyasalarla korelasyonu

Vadeli piyasa ile spot piyasa arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla kullanılan ARCH-GARCH modellemesiyle 2005 yılına (VİOP’un açılışına) kadar vadeli piyasaların spot piyasalara etkisi ampirik olarak araştırılmıştır. Spot piyasa ile vadeli piyasa işlem hacimleri arasında negatif korelasyon bulunmuş fakat VİOP’un spot piyasa fiyatları üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu izlenmiştir. Bu çerçevede de VİOP spot piyasada oynaklığı azaltmaktadır.

Küresel piyasalarda türev piyasaların etkin olmaya başladığı 1970’li yıllara kadar yapılan araştırmalar da türev piyasalarla etkileşimin pozitif ve çok güçlü olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla da vadeli işlem piyasası, hisse senedi piyasasının oynaklığını düşürerek hisse senedi piyasasının likiditesini ve etkinliği artırmaktadır.

VİOP’un spot piyasalarla etkileşimi ve işlem saatleri

VİOP piyasanın spot piyasa ile etkileşimi üzerine yapılan birçok çalışma türev piyasaların spot piyasaları olumlu yönde etkilediği, volatiliteyi azalttığı ve bilgisel etkinliği artırdığını göstermiştir. Böylece VİOP’ta açılış ve kapanış saatlerinin spot piyasalarla entegre olması çok daha önemli hale gelmektedir. Diğer taraftan VİOP piyasasının açılış ve kapanış saatleri piyasaların açılışını görmek kadar piyasalardaki gelişmelere erken aksiyon almak açısından da önemlidir. Ayrıca VİOP piyasalarının spot piyasalarda oynaklığın azaltılması ve risk yönetimi açısından önemli bir fonksiyona sahiptir. Bu çerçevede de VİOP’ta da uluslararası piyasalar ile aradaki saat farkını kapatmak için kesintisiz işleme geçilmesi planlanmaktadır.

VİOP’ta açılış ve kapanış saatlerinin önemi

VİOP kapanış saatlerinde gerçekleşen işlemler de yatırımcı için çok önemlidir. Beklentilere bağlı olarak seans kapanmadan alım/satım pozisyonlarının açılması, ertesi gün için bekleyen emirlerin oluşturulması, teminat yönetimi, uzlaşma fiyatının belirlenmesi gibi birçok strateji VİOP kapanış saatlerine odaklanılmasına neden olur. Bu perspektifte de yatırımcı VİOP’ta kapanış saatleri nedir sorgusunu yöneltir.

VİOP’ta açılış seansı öncesi sisteme girilen emirler VİOP’ta açılış seansında eşleşir. Ayrıca açılış fiyatları diğer piyasalar için referans kabul edilir. Bilinçli olarak VİOP’ta işlem yapan etkin teminat yöneten ve stratejilerini sürekli geliştiren yatırımcıların özellikle VİOP açılış ve kapanış saatlerini bilmesi gerekmektedir. VİOP açılış ve kapanış saatlerinin bu kadar üstünden geçtikten sonra aşağı da ki tabloda VİOP açılış ve kapanış saatleri bilgileri yer almakatadır.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası normal mesaili günlerde açılış ve kapanış saatleri

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası yarım gün mesaide açılış ve kapanış saatleri

*  Aksi duyurulmadığı sürece geçerlidir.

** Normal seansın son 10 dakikası kapanış aralığı olarak adlandırılır. Günlük uzlaşma fiyatları kapanış aralığındaki işlemler kullanılarak hesaplanır.