Dolar Endeksi

Dolar Endeksi Nedir?

Tüm para birimlerinin Dolar’a endeksli olduğu ve Dolar’ın da altın karşılığı olduğu (altın standardı) Bretton Woods sisteminin uygulamada olduğu dönemde para birimlerinin değerini hesaplamaya yönelik bir ihtiyaç bulunmuyordu. Ancak1971'de Başkan Richard Nixon’un ABD'nin dolarını altına endekslemekten vazgeçtiğini açıklamasıyla Bretton Woods geçerliliği yitirmiş ve ABD Dolar’ının değeri döviz piyasalarında (Forex) serbestçe belirlenmeye başlamıştır.

Dolar endeksi ise ilk defa Bretton Woods sisteminin son bulmasından 2 sene sonra, 1973 yılında Federal Reserve (FED) tarafından ABD dolarının değerini takip etmek için oluşturulmuştur. Ancak DXY 1985 yılından ardından Intercontinental Exchange’in (ICE) yan kuruşu sayılabilecek ICE Data Indices tarafından hesaplanmaya devam etmiştir.

DXY kodu ile gösterilen ABD dolar endeksi, ABD dolarının diğer para birimlerine karşı değeri hakkında sağlıklı bir kıyaslama yapmaya yaraması bakımından, finansal piyasaların yakından takip ettiği göstergeler arasında önemli bir yere sahiptir.

Dolar endeksi hesaplamasında başlangıçta Japon Yeni, İngiliz Sterlini, Kanada Doları, İsveç Kronu, İsviçre Frangı, Batı Almanya Markı, Fransız Frangı, İtalyan Lirası, Hollanda Guldeni ve Belçika Frangı para birimleri yer alıyordu. Ancak 1999'da Euro’nun yaratılmasının ardından para birimlerinin sayısı azaltılmış ve dolar endeksi sepeti yeniden düzenlenmiştir. Bugün ise sepette yalnızca altı para birimi yer almaktadır: Euro (EUR), Japon yeni (JPY), İngiliz sterlini (GBP), Kanada doları (CAD), İsveç kronu (SEK) ve İsviçre frangı (CHF).

DXY hesaplamasında kullanılan formülde, endeksin başlangıç değeri olan ve endeksi 100’e eşitleyen bir sabit çarpan olarak 50,1435 sabiti ve endekste yer alan 6 para biriminin ağırlıkları yer alır. Bu yüzden DXY değeri, ABD dolarının, endekste yer alan diğer 6 para birimine karşı değerinin ağırlıklı geometrik ortalamasını verir. Dolar endeksinin hesaplanmasında kullanılan formül ise şöyledir:

DXY = 50.14348112 * EURUSD^-0.576 * USDJPY^0.136 * GBPUSD^-0.119 * USDCAD^0.091 * USDSEK^0.042 * USDCHF^0.036

Ayrıca, Bloomberg tarafından hesaplanan ve Bloomberg dolar endeksi olarak bilinen, doların seyrini takip etmek için farklı bir sepet kompozisyonuna sahip başka bir endeks daha bulunmaktadır.

Dolar Endeksi Grafik Analizi

Ülke para birimlerinin değeri, ait olduğu ülkelerin ekonomik gücü, izledikleri para politikaları, ödemeler dengesi ve risk primi gibi değişkenlerle ilişkilidir. Bu sebeple ABD ekonomisinden iyi gelen ekonomik veriler dolar endeksine de güç kazandıran bir gelişme olacaktır; olumsuz veriler ise aksine dolar endeksinin zayıflamasına sebep olabilir.

Diğer yandan FED’in faiz kararları, yaptığı sözlü yönlendirmeler veya aldığı diğer kararlar da, dolar endeksindeki hareketi üzerinde oldukça belirleyicidir. 

Elbette bunlar dışında, özellikle Dolar’ın rezerv para birimleri içerisinde başı çekiyor oluşu sebebiyle, jeopolitik gelişmeler, uluslararası ticaretteki eğilimler ve küresel risk iştahındaki seyir de dolar endeksini etkileyecek faktörler arasında yer almaktadır. Örneğin, uluslararası gerilimler veya ticaret savaşları, yatırımcıların güvenli liman arayışına girmelerine ve dolara olan talebi artırmasına neden olabilir.

Sonuç olarak dolar endeksini analiz ederken, endeks değerinin birçok faktörün etkileşimi altında hareket ettiğini bilmek önemlidir ve tutarsız veriler karşısında, verilerin mevcut ekonomik konjonktür çerçevesindeki önem derecesinin de göz önünde bulundurulması gerekir.

Dolar Endeksi Yorumları ve Güncel Durum

Teknik analiz çalışmalarınızı canlı dolar endeks grafiği üzerinden yapmak için GCM Yatırım müşterilerine özel olarak geliştirilen GCM Trader veya GCM MT4 uygulamalarını hemen indirip kullanmaya başlayabilirsiniz. Bu uygulamalarla piyasaları canlı takip edebilir, işlem stratejilerinizi daha etkin bir şekilde planlayabilirsiniz.

Ayrıca uzman araştırma ekibimiz tarafından hazırlanan haftalık ve günlük yurt dışı piyasa bültenlerini takip ederek güncel dolar endeksi yorumlarına ulaşabilirsiniz. Dolar endeks grafik verileri ile zenginleştirilmiş teknik yorumlarını incelemek piyasada dinamiklerini daha iyi anlamanızı sağlayabilir.

GCM Yatırım'ın sunduğu avantajlardan hemen faydalanmaya başlamak için şimdi sizce dakikalar içerisinde ve ücretsiz bir şekilde Forex Deneme Hesabı oluşturabilirsiniz.

Dolar Endeksi Düşerse Ne Olur?

Dolar Endeksi ile ilişkili olarak en çok sorulan sorulardan birisi de şudur: Dolar Endeksi düşerse ne olur?

Dolar endeksindeki düşüşler, ABD ekonomisinin dış ticaretini ihracat lehine güçlendirirken, ithal ürünlerin dolar bazında daha yüksek fiyatlanmasına sebep olur. Diğer taraftan dolar endeksinin düşüşü, uluslararası piyasalarda dolarla fiyatlanan birçok emtia fiyatının yükselmesine sebep olabilir. Bu ilişkiyi daha net ortaya koyabilmek için örnek olarak DXY (Dolar Endeksi) ve XAUUSD (Ons Altın) grafikleri üzerinden bir inceleme yapılabilir.

Günlük DXY ve XAUUSD Grafiği (Sarı: DXY; Pembe: XAUUSD)

Grafikte görüldüğü gibi, dolar endeksi ile Ons Altın fiyatları arasında negatif bir korelasyon gözlenmektedir. Bu korelasyon, dolar endeksinin düştüğü durumlarda Ons Altın’ın güçlenme; dolar endeksinin yükseldiği dönemlerde ise gerileme eğiliminde olduğunu göstermektedir.

Bu negatif ilişkinin temel nedeni, Ons Altın'ın uluslararası piyasalarda ABD Doları ile fiyatlanmasıdır. Bu nedenle güçlü bir dolar, dolar ile daha fazla altın alınabilmesi anlamına gelir ve bu da Ons Altın fiyatlarının gerilemesine neden olur. Elbette bu durumun tersi de mümkündür.

Ancak, altın ve dolar endeksi arasındaki bu negatif ilişki, bir nedenselliği değil, genel bir eğilimi ifade eder. Başka bir deyişle, altının değerini belirleyen tek faktör doların genel seyri olarak düşünülmemeli ve altının da başkaca piyasa dinamiklerine de tabi ayrı bir yatırım aracı olduğu akılda bulundurulmalıdır.

Dolar Endeksi Yükselirse Ne Olur?

ABD’li ithalatçılar açısından da DXY’nin, dolayısıyla doların güçlenmesi, yurt dışından ithal edilen malların daha ucuz olmasını sağlar. Bu durumda örneğin Avrupa menşeli ürünlerin dolar bazlı fiyatı düşer. Bu durum, Amerikan tüketicilerine daha fazla harcama gücü sağlarken, ABD şirketlerinin de ithal ettiği hammadde ve malzemelerin maliyetini düşürerek daha yüksek kar marjları elde etmelerine olanak tanır.

Ancak güçlü bir dolar aynı zamanda gelişmekte olan ülke ekonomileri için de zorlayıcı olabilir çünkü dış borçlanma maliyetleri artar ve yerel para birimleri dolar karşısında değer kaybedebilir. Ayrıca, dolar endeksi yükseldiğinde, bu genellikle emtia fiyatları üzerinde baskı oluşturur; çünkü altın ve petrol gibi birçok emtia dolar cinsinden fiyatlandırılır.

Sonuç olarak, doların güçlenmesi küresel piyasalarda çeşitli etkiler yaratır ve bu etkilerin yönü ve şiddeti, ekonomik koşullar ve diğer faktörlerin değişkenliğine bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Dolar Endeksinin Geleceği

DXY'nin başlangıç ​​değeri 100’dür ve DXY, ABD Doları’nın değerini, endeksin başlangıç ​​değeri olan 100 tabanına göre ölçer. Diğer bir ifadeyle, 100 değerinin üzerinde bir DXY, başlangıca göre Dolar’ın daha güçlü olduğunu; 100’un altında bir DXY ise, doların başlangıca göre daha zayıf olduğunu gösterir.

Dolar Endeksi, ilk hesaplanmaya başlandığı günden bu yana en yüksek değerini Mart 1985'te 163,83'e yükselerek görmüştür ve bu da Dolar’ın %63,83 değerlendiği anlamına gelir. Diğer taraftan en düşük seviyeyi ise, Nisan 2008'de ise 70,69'a kadar düşerek yaşamıştır; ki bu da %29,31’lik bir değer kaybı demektir.

Ancak bu denli uzun bir okuma her zaman işe yaramayabilir ve bu yüzden çoğu zaman son değerin mevcut eğilim ve ortalamalar bakımından analizi üzerinden bir yorumlama yapılır.

Örneğin son DXY değeri 106,18’dir (18 Nisan 2024). Bu değer uzun vadeli ortalamaların (50-200 günlük) üzerinde bir değer ve 2024 Mart’ında endekste golden cross kesişimi gerçekleşti. Bu durum teknik bakımdan güçlü bir dolar görünümü şeklinde okunabilir. Diğer bir ifadeyle son yıllarda FED'in şahin tavrının, Dolar Endeksi üzerinde belirgin bir etki yarattığı anlaşılıyor.

Öte taraftan 2024’ün başından bu yana görülen ABD dolar endeksindeki güçlü görünümde, dirençli enflasyonun Fed'in diğer merkez bankalarına kıyasla bu yıl ne kadar agresif faiz indirimi yapabileceğine dair şüpheleri artırması etkili olmuş görünüyor. Sonradan gelen veriler, FED’in faiz indirimine yönelik beklentileri ötelerken, faiz oranı yüzde 5,25-5,50 aralığında kalmaya devam etti. Powell’ın ise 16 Nisan 2024 tarihli konuşmasında son verilerin, enflasyon hedefine dönüş konusunda daha fazla ilerlemenin kaydedilmediğini gösterdiğini belirterek, politika faizinin daha uzun süre yüksek kalabileceğine işaret etmesi de dolar endeksindeki zayıflama emareleri için henüz zaman olduğu fikrini destekler nitelikte. Tüm bunlara rağmen, FED’in yılın ikinci veya üçüncü çeyreğinde faiz indirimine başlama olasılığı, yıl sonlarına doğru daha zayıf bir dolar endeksi görünümü ihtimalini masada tutmaya devam ediyor.