Parite Nedir?
Parite Tanımı
Parite, Forex piyasasında sıkça karşılaşılan bir kavramdır ve Forex yatırımcıları, “Parite nedir? veya “Parite ne demek?” gibi sorulara cevap ararlar. Parite, bir ülkenin para biriminin başka bir ülkenin para birimi cinsinden değerini gösteren eşitliktir ve bir para biriminin diğer para birimine dönüşüm oranını ifade eder. Örneğin, EUR/USD paritesi, 1 Euro’nun ABD Doları cinsinden değerini gösterir.
Döviz Pariteleri Hakkında Kısa Bilgi
Her döviz paritesi üç harfle sembolize edilen iki farklı para birimini içermektedir. Piyasada yapılan işlemlerde en çok alınıp satılan pariteler için, majör pariteler tabiri kullanılmaktadır. Örneğin EUR/USD, USD/JPY, GBP/USD gibi pariteler dünya üzerinde birbirine karşı en çok alınıp satılan döviz çiftleri konumundadır.
Paritelerdeki ilk para birimine baz veya temel para birimi, ikici para birimine ise karşıt para birimi denilmektedir. Buna göre EUR/USD paritesindeki Euro baz para birimiyken, ABD Doları karşıt para birimidir.
Parite İşlemi Nasıl Yapılır?
Temel para biriminin karşıt para birimine karşı değer kazanacağını ya da karşıt para biriminin temel para birimi karşısında değer kaybedeceğini düşünen yatırımcı, ilgili pariteyi satın almaktadır (uzun pozisyon).
Karşıt para biriminin temel para birimine karşı değer kazanacağını ya da temel para biriminin karşıt para birimi karşısında değer yitireceğini bekleyen bir yatırımcı ise satış işlemi gerçekleştirecektir (kısa pozisyon).
Forex Piyasasında birbirine karşı alınıp satılan bazı döviz çiftleri şunlardır:
EUR/USD Paritesi Nedir?
Euro ve Amerikan Doları dünya ticaretinde en çok kullanılan para birimleridir. Benzer şekilde EUR/USD çifti de birbirine karşı edünya üzerinde en çok ticareti yapılan ve dolayısıyla en likit parite konumundadır. 2022 BIS (Bank for International Settlements) verilerine göre dünya döviz ticaretinin %22,7’si Euro ve Dolar’ın birbiriyle el değiştirmesini içermektedir.
USD/JPY Paritesi Nedir?
Euro dolar paritesinden sonra, Forex’te birbirine karşı en çok ticareti yapılan döviz çifti Dolar Japon Yeni ya da kısaca USD/JPY paritesidir. Çoğu parite için 0,0001 birim olan bir pip değeri, USD/JPY paritesi için 0.01 birime karşılık gelir.
Dolar Altın Paritesi Nedir?
Forex piyasasında, pariteler haricinde borsa endeksleri, yabancı hisse senetleri, altın ve gümüş gibi emtialar üzerine yazılmış CFD’ler de işlem görmektedir. Forex’te işlem gören Ons Altın’a dolar altın paritesi denmemekle birlikte, Ons Altın dolarla fiyatlanan bir emtia olmasından dolayı, Ons Altın’ı fiyatlamasını, pariteler gibi 1 Ons Altın’ın kaç dolar ettiğini gösteren bir parite gibi düşünmek mümkündür.
Parite Çeşitleri Nelerdir?
Uluslararası döviz piyasasında onlarca parite, diğer bir ifadeyle farklı döviz çiftleri birbirine karşı alınıp satılabilmektedir. Piyasada yapılan işlemlerde en çok alınıp satılan Amerikan Doları (USD), Euro (EUR), İngiliz Sterlini (GBP), Avustralya Doları (AUD), Kanada Doları(CAD), İsviçre Frangı(CHF) ve Japon Yeni (JPY) gibi para birimlerinden oluşan pariteler için majör pariteler tabiri kullanılmaktadır. GCM Yatırım’da alıp-satabileceğiniz majör pariteler arasında EUR/USD, GBP/USD, GBP/CHF, USD/CAD, EUR/JPY gibi döviz çiftleri bulunmaktadır.
Diğer taraftan bir bacağı AUD/CAD, CHF/JPY, EUR/ILS gibi majör parite içerirken, diğer bacağı görece daha düşük işlem hacimli para birimlerinden birini içeren döviz çiftleri için ise minör parite terimi kullanılır.
Son olarak daha düşük işlem hacmine sahip ve çoğunlukla ilgili para biriminin yerel yatırımcıları tarafından işleme konu olan döviz çiftleri için ise egzotik parite tabiri kullanılır.
Parite Hesaplama Yöntemleri
Döviz Kuru Paritesi Hesaplama
Pariteler bir para biriminin diğer para birimi cinsinden gösterimidir ve bir parite değeri farklı para birimlerinin birbirine dönüştürme oranını verir.
Parite hesaplama formülü iki farklı para biriminin X/Y şeklinde birbirine oranlamasından oluşur.
Örneğin USD/TRY döviz kuru ya da paritesi 28 ise bunun anlamı, 1 ABD Doları almak için 28 TL ödenmesi gerektiği veya 1 ABD doları karşılığında 28 TL satın alınabileceğidir.
Çapraz Kur Hesaplaması
Çapraz kur, bir bacağı ortak iki farklı pariteden üçüncü bir paritenin hesaplanması ile elde edilen kura denilir. Örneğin;
EUR/USD = 1,1
USD/TRY = 28
kabul edelim. Buradan yola çıkarak EUR/TRY çapraz kurunu
28*1,1=30,8
olarak hesaplayabiliriz.
Canlı Döviz Paritelerin İzlenmesi
Pariteler, ülkelerin ekonomik ve siyasi durumları, faiz oranları, enflasyon oranları, ticaret dengeleri, jeopolitik riskler gibi faktörlerden etkilenir. Bu nedenle, paritelerdeki değişimleri anlık olarak takip etmek, yatırımcıların doğru kararlar alabilmesi için gereklidir.
Canlı Döviz pariteler sayesinde, yatırımcılar piyasadaki hareketliliği anlık olarak izleyebilir ve pariteler üzerinde analizlerini güncel fiyatlamalar üzerinden yaparak daha doğru yatırım stratejileri geliştirebilirler.
GCM Yatırım’ın GCM Trader ve diğer Forex uygulamaları aracılığıyla canlı döviz paritelerine ulaşmak mümkündür. GCM Yatırım yatırımcılara, ayrıca canlı döviz pariteleri hakkında güncel haberler, analizler, yorumlar ve eğitimler de sağlamaktadır.
Parite Yatırımının Temel İlkeleri
Temel ve Teknik Analizlerin Rolü
Forex piyasası, esas olarak para birimleri arasındaki değişim oranlarından yararlanılan, diğer bir ifadeyle paritelerin alınıp satıldığı bir piyasadır. Bu nedenle, Forex’te temel analiz, büyük ölçüde ülke ekonomilerinin makroekonomik göstergelerinin ve piyasaları etkileyebilecek sosyal, politik ve jeopolitik faktörlerin, para piyasaları açısından değerlendirilmesini kapsar.
Yatırımcının, fiyat grafiklerine dayanarak, gelecekteki fiyat hareketlerini öngörme çabasına ise teknik analiz denir. Piyasa katılımcıları, fiyat grafiklerinde oluşan formasyonları ve istatistiksel yöntemlerle elde edilen sinyalleri alım satım kararı vermeden önce göz önünde bulundurarak yatırım stratejileri geliştirirler.
Risk Yönetimi ve Stratejiler
Özellikle kaldıraçlı işlemlerde, analiz bilgisi ve yeteneği kadar etkili bir risk yönetimi uygulanması ve buna uygun bir yatırım stratejisiyle hareket edilmesi önem arz eder.
Strateji, genel olarak, belirli bir pozisyonda alınacak risk ile elde edilecek getiri arasındaki ilişkinin ve pozisyona giriş ve çıkış noktalarının önceden belirlenmesi sürecini kapsar.
Risk yönetimi ise, riskin ölçümlenmesi, risk getiri oranının izlenmesi ve planlanmasıyla ilişkilidir.
Parite Yatırımının Avantajları ve Riskleri
Likidite ve Hızlı İşlem Özellikleri
Forex piyasası dünyanın en yüksek işlem hacmine sahip piyasalarından biridir. Son verilere göre, Forex piyasasının günlük ortalama işlem hacmi 7,5 trilyon dolardır. Bu yüksek hacim, Forex piyasasını aynı zamanda dünyanın en likit piyasalarından biri yapar. Özellikle Avrupa ve Amerika piyasalarının eş zamanlı açık olduğu saatlerde, likidite çok yüksektir.
Forex piyasası, hafta içi 24 saat boyunca açıktır ve işlemler, elektronik platformlar üzerinden hızlı bir şekilde yapılır. Ayrıca, otomatik emir özelliği sayesinde, yatırımcılar ekran başında olmasalar bile istedikleri seviyelerden bekleyen emir oluşturabilirler.
Kaldıraç Etkisi ve Potansiyel Getiriler
Pariteler dâhil, Forex’te işleme açık olan tüm enstrümanlarda 1:10 kaldıraç kullanılır ve böylece, görece küçük bir sermaye ile daha yüksek kâr elde etme fırsatı doğar.
Örneğin 10.000 $’lık bir marjin ile 1:10 kaldıraç ile açılan bir pozisyonda 100.000 $’lık alım-satım yapılarak piyasadaki fiyat hareketlerinden daha fazla yararlanılabilir. Ancak, kaldıraç aynı zamanda riski de artırır. Bu nedenle, kaldıraçlı işlemlerde dikkatli olmak ve zarar durdurma gibi risk yönetimi araçlarını kullanmak gerekir.
Piyasa Dalgalanmalarından Kaynaklanan Riskler
Piyasa dalgalanmalarından kaynaklanan riskler, yatırımcıların piyasalarda karşılaşabileceği en temel ve önemli risklerden biridir. Piyasa dalgalanmaları, yatırım araçlarının fiyatlarında veya getirilerinde değişimler meydana gelmesi ve ayrıca bu değişimlerin genişliğinin, diğer bir deyişle volatilitesinin artması olasılığıyla ilişkilidir.
Piyasa dalgalanmaları riski, kaldıraçlı işlemlerde daha fazla hissedilir, çünkü kaldıraç oranı arttıkça pozisyonun kâr veya zarar potansiyeli de artar.
Parite Yatırımı Nasıl Yapılır?
Forex Piyasasında Parite Yatırımı
Forex piyasasında, temel olarak pariteler alınıp satılmaktadır. Fiziki döviz alım satımlarında paraların mutlak değeri satın alınmaktayken, Forex’te bir para biriminin bir başka para birimine karşı nispi değer değişikliğine yönelik beklentilere yatırım yapılır.
Örneğin EUR/USD paritesindeki yükseliş beklentisi EUR/USD döviz çiftinde alış, düşüş beklentisi ise satış pozisyonu almak yoluyla yatırıma dönüştürülebilir.
Örnek Parite Yatırım Stratejileri
Pariteler üzerinde işlem yapan yatırımcılar, farklı amaçlar ve yöntemler doğrultusunda çeşitli stratejiler geliştirebilirler. Bu stratejileri, teknik analiz, temel analiz, zaman aralığı ve işlem stili gibi kriterlere göre sınıflandırmak mümkündür. Parite yatırımlarında sıklıkla kullanılan stratejilerden bazıları şunlardır:
Trend Takip Stratejileri
Bu stratejiler, teknik analizdeki trend çizgileri başta olmak üzere, çeşitli teknik araçları kullanarak trend dönüşlerini belirlemek ve trend yönünde pozisyon alma yaklaşımını içerir. Örneğin kısa vadeli hareketli ortalama, uzun vadeli hareketli ortalama arasındaki kesişmeler trend tespitinde kullanılan araçlara örnek olarak zikredilebilir.
Momentum Stratejileri
Momentum stratejileri yine teknik bazlı stratejiler kapsamında yer alır ve bu stratejilerde fiyat hareketlerinin hızını ve değişimini ölçen göstergeleri kullanır. Örneğin, bir paritede fiyatların hızlı bir şekilde arttığını gösteren bir momentum göstergesi varsa, yatırımcı fiyatların daha da yükseleceğini düşüncesiyle long stratejiler uygulayabilir.
Haber ve Verilere Dayalı Yatırım Stratejileri
Bu stratejileri uygulayan yatırımcılar genellikle ekonomik takvim verilerini, haber kaynaklarını ve şirket raporlarını takip ederler. Önemli haber veya veriler açıklamalarının öncesi veya sonrasında işleme girme veya çıkma eğilimindedirler. Bu stratejilerde, verilerin etkilerini doğru bir şekilde değerlendirmek ve haberleri hızlı bir şekilde yorumlamak önemlidir.
Scalping Stratejileri
Scalping, piyasalardaki küçük fiyat değişimlerinden yararlanmak amacıyla genellikle yüksek hacimli ve kısa süreli işlemler için kullanılan bir terimdir. Scalp işlemlerde pozisyonlar, genellikle birkaç saniye ila birkaç dakika arasında tutulur. Bu stratejilerde, yine teknik analiz araçları ve göstergeler kullanılarak giriş ve çıkış noktaları belirlenir. Scalping işlemleri genellikle küçük kar hedefleriyle gerçekleştirilir, ancak sık sık tekrarlanan işlemlerle kümülatif olarak kâr elde arttırılmaya çalışılır.
Carry Trade Stratejileri
Faiz oranları düşük olan ülkelerden borçlanıp yüksek faizli ülke para birimine yatırım yapma üzerine kurulu bir stratejidir. Carry trade stratejisinin ana amacı, yatırımcının yüksek faiz oranına sahip para biriminden elde ettiği faiz geliri ile düşük faizli para birimindeki borç maliyetini karşılayarak net kâr elde etmesidir. Bu stratejide sağlanan faiz kârı, uzunda olunan para biriminin değer kazancı ile desteklenir, ancak değer kaybı olasılığı da zarar riskini beraberinde getirir.