Dayanak Varlık
Borsa İstanbul Pay Piyasasında işlem gören ve Borsa tarafından belirlenen kriterlere göre seçilen paylardır.
Sözleşme Büyüklüğü (Standart Sözleşme)
Bir adet standart sözleşme, dayanak varlığa ait 100 adet pay senedini temsil eder. Dayanak varlığın fiyat ve miktarını etkileyecek bedelli/bedelsiz sermaye artırımı, birleşme ve benzeri durumlarda (özsermaye halleri), Borsa tarafından sözleşmelerde fiyat ve/veya çarpan değişikliği yapılması halinde, sözleşme büyüklüğü standart sözleşme büyüklüğünden farklı belirlenebilir. Bu gibi durumlarda aynı dayanak varlık üzerine, "sözleşme büyüklüğü standart" ve "sözleşme büyüklüğü standart olmayan" olmak üzere farklı sözleşmeler işlem görebilir.
Uzlaşma Şekli
Pay senedine dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin uzlaşma yöntemi olarak fiziki teslimat uygulanır. Pay senedine dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde fiziki teslimat, pay senetlerinin sözleşme fiyatı üzerinden kaydi olarak el değiştirmesi şeklinde gerçekleşir.
Günlük ve Vade Sonu Uzlaşma Fiyatları
Günlük Uzlaşma Fiyatı
Normal seans sonunda hesapların güncellenmesinde kullanılan günlük uzlaşma fiyatı aşağıdaki şekilde hesaplanır ve en yakın fiyat adımına yuvarlanır:
a) Normal seans sona ermeden önceki son 10 dakika içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir.
b) Eğer son 10 dakika içerisinde 10’dan az işlem yapıldıysa, normal seans içerisinde geriye dönük olarak bulunan son 10 işlemin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı alınır.
c) Normal seans içerisinde 10’dan az işlem yapıldıysa, normal seans içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı alınır.
d) Normal seans içerisinde hiç işlem yapılmamışsa, bir önceki günün uzlaşma fiyatı günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir.
Normal seans sonunda yukarıda belirtilen yöntemlere göre günlük uzlaşma fiyatının hesaplanamaması veya hesaplanan fiyatın piyasa gerçeklerini yansıtmaması durumunda, aşağıda belirtilen yöntemler tek başına ya da birlikte kullanılarak günlük uzlaşma fiyatı tespit edilebilir.
a) Normal seans sonundaki en iyi alış ve satış kotasyonlarının ortalaması,
b) Dayanak varlığın spot fiyatı veya sözleşmenin diğer vade ayları için geçerli olan günlük uzlaşma fiyatı dikkate alınarak hesaplanacak “teorik” fiyatlar.
Özel İşlem Bildirimleri yukarıdaki hesaplamalara dahil edilmez. Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından günlük uzlaşma fiyatının değiştirilme durumu saklıdır.
Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı
Dayanak varlık olarak kabul edilen her payın son işlem gününde spot piyasadaki seansta oluşan kapanış fiyatı, vade sonu uzlaşma fiyatı olarak kabul edilir.
Son işlem gününde, spot piyasada seansın ve/veya kapanış seansının kısmen veya tamamen kapalı olması veya açık olup da fiyat oluşmaması durumunda vade sonu uzlaşma fiyatı, Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından belirlenir.
Vade Ayları
Yılın tüm ayları. Aynı anda içinde bulunulan ay ve bu aya en yakın iki ay olmak üzere toplam 3 vade ayına ait sözleşmeler işlem görür.
Takas Süresi
Fiziki teslimat işlemlerinde takas süresi T + 2 olarak uygulanır. Zararlar hesaplardan T günü sonunda tahsil edilir, karlar hesaplara T günü sonunda aktarılır.
Sözleşmenin Vadesi ve Son İşlem Günü
Pay Senedi Vadeli İşlem sözleşmelerinde vade ve son işlem günü her vade ayının son iş günüdür. Yurt içi piyasaların resmi tatil nedeniyle yarım gün olması durumunda vade sonu ve son işlem günü bir önceki iş günüdür.
Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat Adımı
Fiyat teklifleri bir adet dayanak varlık için verilen fiyat üzerinden girilir. Minimum fiyat adımı 0,01’dir. Miktar teklifleri bir adet sözleşme ve katları şeklinde girilir.
Baz Fiyat ve Günlük Fiyat Değişim Limiti
Baz fiyat, günlük fiyat değişim limitlerinin hesaplanmasında kullanılan fiyattır. Baz fiyat, vadeli işlem sözleşmenin işleme açıldığı gün Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından belirlenir, diğer işlem günleri için ise bir önceki günün uzlaşma fiyatıdır.
Günlük fiyat değişim limiti, her bir sözleşme için belirlenen baz fiyatın ±%20’sidir. Bu yöntemle hesaplanan alt veya üst limitin fiyat adımına tekabül etmemesi halinde üst limit bir alt fiyat adımına, alt limit ise bir üst fiyat adımına yuvarlanır.
İşlem Saatleri
İşlemler 09:30 - 18:10 saatleri arasında tek bir seansta gerçekleştirilir.
İşlem Teminatı Esasları
Takas Mevzuatı çerçevesinde belirlenir.
I. Beş Yıllık Beş Yıllık Kalkınma Planı döneminde 1962 yılında kurulmasına karar verilen Petkim, yürütülen etüt ve araştırmalar sonucunda TPAO öncülünde 3 Nisan 1965 tarihinde kuruldu. Şirket Yarımca Kompleksi’ni 1970 yılında 5 fabrikayla açtı ve diğer fabrikalar aynı bölgede birbirini izledi. Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı döneminde ise şirket ikinci kompleksinin Aliağa’da kurulmasına karar verildi. Aliağa Kompleksi ileri teknolojiler kullanılarak 1985 yılında hizmete açıldı.
Türkiye’nin plastik talebindeki artış hızı dünya ortalamasının iki katı düzeyinde olduğu için Petkim Türk sanayisi için oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Bu artan talebi karşılayabilmek için şirket, 1998 yılında kapasite artırıcı çalışmalara başlamış ve 2005 yılına kadar 450 milyon USD tutarında harcama yapmıştır. Bugün gelinen noktada Petkim 50yi aşkın petrokimyasal ürün yelpazesiyle yılda brüt 3,2 milyon ton üretim gerçekleştirmektedir. Petkim'in ürettiği petrokimyasal ürünler; İnşaat, tarım, otomotiv, elektrik, elektronik, ambalaj, tekstil sektörlerinin önemli girdileridir. Ayrıca, İlaç, boya, deterjan, kozmetik gibi birçok sanayi İçin girdi üretilmektedir.
Petkim Petrokimya Holding A.Ş.´nin %51 oranındaki kamu hissesi; "Blok Satış" yöntemi ile özelleştirilmesine ilişkin ihale süreci sonucunda 30 Mayıs 2008 tarihinde 2.040.000.000 USD bedelle SOCAR & Turcas Petrokimya A.Ş.´ne geçmiştir.
Petkim, Borsa İstanbul’da BIST SINAİ / BIST TÜM / BIST İzmir / BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ / BIST 30 / BIST 100 / BIST 50 / BIST YILDIZ / BIST KİMYA, PETROL, PLASTİK endekslerine dahildir. PETKM kodu ile VİOP'ta işlem görmektedir.